Selen jest pierwiastkiem, o którym stosunkowo niewiele się mówi, tymczasem odpowiednia jego podaż jest niezmiernie istotna dla zachowania zdrowia i dobrej kondycji psychofizycznej. Pierwiastek ten chroni organizm przed wpływem wielu niekorzystnych czynników, takich jak wolne rodniki i niektóre metale ciężkie. Niestety jego podaż z żywnością często jest niewystarczająca, co może nieść za sobą szereg niekorzystnych skutków takich choćby jak zwiększenie ryzyka niektórych form nowotworów. Co warto o nim wiedzieć i jak pokryć zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek?
Biologiczne znaczenie selenu
Selen jest pierwiastkiem, który stanowi składnik enzymów biorących udział w przebiegu ważnych procesów metabolicznych i zapewniających właściwe funkcjonowanie komórek organizmu, takich jak peroksydaza glutationowa i reduktaza tioredoksyny. Uczestniczy w ochronie komórek przed negatywnym wpływem wolnych rodników oraz pomaga „reaktywować” kwas askorbinowy czyli witaminę C z utlenionych metabolitów. Pierwiastek ten bierze też udział w metabolizmie hormonów tarczycy, a jego odpowiednia podaż jest szczególnie istotna w przypadku chorób tego narządu o podłożu zapalnym. Wysoka dostępność selenu jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego i ochrony organizmu przez drobnoustrojami chorobotwórczymi. Zauważono także, że pierwiastek ten chronić może przed rozwojem niektórych nowotworów.
Konsekwencje niedoboru
Niewielkie niedobory selenu nie dają żadnych charakterystycznych objawów, które można byłoby bez specjalistycznych badań połączyć z brakiem tego pierwiastka. W przypadku głębokiego deficytu mogą rozwinąć się poważne przypadłości takie jak choroba Keshan (kardiomiopatia młodzieńcza), która wystepuje szczególnie często na obszarach gdzie spożycie selenu jest bardzo niskie. Innymi konsekwencjami poważnych niedoborów mogą być także: dystrofia chrząstek stawowych, choroby tarczycy, kretynizm, choroby układu krążenia. Uważa się, że już niewielkie braki tego pierwiastka zwiększają ryzyko niektórych form nowotworów oraz sprzyjają rozwojowi chorób autoimmunologicznych. Dyskutowaną konsekwencją niskiego spożycia selenu może być także obniżenie płodności i funkcji seksualnych u mężczyzn.
Źródła pokarmowe
Za dobre źródła selenu uznaje się pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy i nasiona, a w szczególności podroby (nerki), a także ryby morskie i skorupiaki. Zawartość selenu w pokarmach jest bezpośrednio lub pośrednio związana z jego zawartością w glebie. Polska leży na terenach ubogich w selen, więc zarówno w produktach pochodzenia roślinnego jaki mleku, jajach i mięsie (co związane jest małą ilością selenu w paszach przemysłowych), jego stężenie jest niewielkie. Skoncentrowanym źródłem selenu są orzechy brazylijskie, które dostarczają astronomicznych wręcz dawek tego pierwiastka. W 100g orzechów znajduje się około 1900mcg selenu! Zapotrzebowanie na ten pierwiastek szacuje się tymczasem na około 55 – 70mcg na dobę.
Kto potrzebuje suplementacji?
Suplementacje selenem powinny stosować osoby, które stronią od pełnoziarnistych produktów zbożowych, podrobów, pokarmów pochodzenia morskiego no i oczywiście nie spożywają wspomnianych przed chwilą orzechów brazylijskich. Suplementacja selenem zalecana jest także osobom z niektórymi chorobami autoimmunologicznymi oraz niektórymi chorobami układu krążenia. Najlepiej wybierać preparaty zawierające selen naturalnego pochodzenia (np. z drożdży). Zalecana dawka w suplementacji do około 30 – 100mcg na dobę.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
