Orzechy w świadomości wielu osób postrzegane są jako tucząca (bo wysokokaloryczna) przekąska. W praktyce jednak, pomimo iż faktycznie należą do wysokoenergetycznych pokarmów, to istnieje wiele powodów, by włączyć je do diety. W niniejszym artykule skoncentruję się na unikalnych walorach orzechów brazylijskich, które jadane są przez Polaków niezmiernie rzadko, a szkoda, dostarczają bowiem niezwykle cennego dla nas składnika.
Orzechy brazylijskie nie cieszą się w naszym kraju szczególną popularnością. Na co dzień wolimy raczej pistacje, migdały, albo też – fistaszki, oczywiście solone i prażone. Tymczasem, okazuje się, że orzechy brazylijskie mają nietuzinkowe właściwości, które wyróżniają je na tle wszystkich innych pokarmów. Co takiego zawierają? Cały ich urok tkwi w tym, że stanowią niezwykle obfite źródło selenu, pierwiastka, którego często brakuje w diecie, gdyż pod naszą szerokością geograficzną jego zawartość w glebie jest stosunkowo niska.
Biologiczna rola selenu
Selen jest pierwiastkiem stanowiącym składnik wielu enzymów umożliwiających przebieg wielu ważnych procesów metabolicznych. Selen bierze udział w ochronie komórek przed negatywnym wpływem wolnych rodników, a także pomaga „regenerować” witaminę C z utlenionych jej metabolitów. Pierwiastek ten uczestniczy także w metabolizmie hormonów tarczycy, a jego odpowiednie spożycie jest szczególnie ważne w przypadku autoimmunologicznego zapalenia tego narządu. Bez wysokiej dostępności selenu nie jest też możliwe prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i co za tym idzie – pełna i skuteczna ochrona organizmu przez drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Co się dzieje, gdy w diecie brakuje selenu?
Zazwyczaj niewielki deficyt selenu nie manifestuje się żadnymi charakterystycznymi objawami. Niemniej jest on sam w sobie pewnym zagrożeniem, gdyż doprowadza do osłabienia naturalnych mechanizmów obronnych. W efekcie łatwiej nie tylko o infekcje, ale prawdopodobnie także istnieje większe ryzyko rozwoju niektórych rodzajów nowotworów. W przypadku głębokich niedoborów mogą rozwinąć się poważne zaburzenia zdrowotne, takie jak choroba Keshan, która szczególnie często dotyka mieszkańców obszarów, na których zawartość selenu w pokarmie jest bardzo niska.
Dodatkowo przy skrajnych niedoborach selenu pojawiają się:
dystrofia chrząstek stawowych,
choroby tarczycy,
kretynizm,
choroby układu krążenia.
Spekuluje się ostatnio także, iż niska podaż wspomnianego pierwiastka może prowadzić do obniżenia płodności i funkcji seksualnych u mężczyzn.
Niestety, istnieje niewiele pokarmów zasobnych w selen. Dużych ilości tego pierwiastka dostarczają głównie podroby (wątroba i nerki), ryby morskie i skorupiaki, czyli pokarmy, których na co dzień jadamy mało. Prostym i wygodnym sposobem na pokrycie zapotrzebowania na selen jest włączenie do diety orzechów brazylijskich. Wystarczy zjeść zaledwie — uwaga — jedną sztukę dziennie by pokryć z nawiązką zapotrzebowanie organizmu na ten składnik mineralny! Orzechy brazylijskie przyrównać można więc do skoncentrowanych suplementów lub wręcz środków farmaceutycznych zawierających selen, tyle że nie powstają w laboratoriach w wyniku chemicznej syntezy, a są pokarmem pochodzenia naturalnego.
Inne zalety orzechów brazylijskich
Oprócz selenu orzechy brazylijskie zawierają także wiele innych cennych składników (choć nie w tak dużych ilościach):
obecny w nich błonnik pomaga normalizować po posiłkową glikemię i wpływa korzystnie na stan mikroflory jelitowej,
witamina E współdziała z selenem chroniąc organizm przed negatywnym wpływem wolnych rodników.
magnez pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu krążenia i układu nerwowego, a do tego działa relaksująco, a także – bierze udział w wytwarzaniu energii,
witaminy z grupy B regulują przemiany białek, cukrów i tłuszczów oraz wspomagają przyswajanie pierwiastków takich jak magnez,
cynk wraz ze wspomnianym selenem wzmacnia system odpornościowy, a także uczestniczy w syntezie testosteronu,
potas (wraz sodem) jest jednym z podstawowych elektrolitów, wpływa na funkcjonowanie układu krążenia, na wrażliwość insulinową, działa również antykatabolicznie.
Wady orzechów brazylijskich
Orzechy brazylijskie, chociaż posiadają wiele walorów, mają też swoje wady. Po pierwsze są wysokokaloryczne (656 kcal w 100 g), co sprawia, że bezkarne objadanie się nimi może być niebezpieczne dla sylwetki. Dostarczają sporo tłuszczu i chociaż znaczna część zawartych w nich kwasów tłuszczowych należy do nienasyconych, to niemal 20% stanowią kwasy omega 6, których i tak jemy zbyt dużo. Kwasów omega 3 są w nich jedynie śladowe ilości. Orzechy brazylijskie mocno kumulują też w sobie rad i bar, co także zaletą nie jest…
Podsumowanie
Orzechy brazylijskie stanowić mogą niezwykle cenny element zdrowej diety. Związane jest to z bardzo wysoką zawartością selenu – pierwiastka, którego niedobory mogą być stosunkowo częste. Wystarczy zaledwie jeden orzech dziennie by pokryć zapotrzebowanie na ten minerał. Orzechami brazylijskimi nie należy jednak objadać się bezkarnie, są bowiem wysokokaloryczne i dostarczają sporo kwasów omega 6, a poza tym nadmiar selenu też nie jest korzystny. Tak więc warto po nie sięgać, ale z umiarem.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
