Pomimo, iż w obiegowym przeświadczeniu główną konsekwencją niedoboru snu jest… niewyspanie, to tak naprawdę jego następstwa mogą być o wiele groźniejsze. Jednym z negatywnych skutków ciągłego niedosypiania może być zaburzenie funkcjonowania gospodarki lipidowej objawiające się nieprawidłowościami w wynikach badań krwi. Z racji tego, iż problem niedoboru snu ma charakter dość powszechny warto przyjrzeć się tej zależności bliżej.
Zgubne skutki braku snu
Na łamach PoTreningu.pl wielokrotnie już wspominałem o tym, że deficyt snu jest zabójczy dla kondycji zdrowotnej organizmu. Oprócz tego, że skutkuje obniżeniem funkcji kognitywnych, wzrostem podatności na niekorzystne działanie stresu, spadkiem libido, pogorszeniem regeneracji i zwiększeniem łaknienia to dodatkowo także sprzyja rozwojowi wielu chorób, takich jak choćby miażdżyca czy cukrzyca. Jak się okazuje jest to powiązane po części z zaburzeniem funkcjonowania gospodarki lipidowej.
W jaki sposób niedobór snu wpływa na lipidy?
Pomimo, iż niewiele jest badań, w których oceniano wpływ niedoboru snu na funkcjonowanie gospodarki lipidowej, to istnieją takie, w których efekt ten został uchwycony. (Dane źródłowe wskazują, iż gdybyśmy chcieli stworzyć wykres obrazujący tę zależność to miałby on kształt litery „U”. Oznacza to, że zarówno niedobór snu jak i jego nadmiar doprowadza do zaburzeń w gospodarce lipidowej. Z racji tego, jednak iż na zbyt długi sen skarży się dziś stosunkowo niewiele osób, skoncentruję się na aspektach związanych ze skutkami jego deficytu).
Lektura danych naukowych wskazuje, iż niedobór snu wpływać może w mniejszym lub większym stopniu na wszystkie parametry będące markerami kondycji gospodarki lipidowej. Powiązanie uchwycono m.in. w odniesieniu do poziomu lipoprotein o wysokiej gęstości zwanych „dobrym” cholesterolem (HDL), poziomu lipoprotein o niskiej gęstości zwanych „złym” cholesterolem (LDL) oraz poziomu triglicerydów przy czym najsilniejszy wpływ notowany był w przypadku pierwszego z wymienionych parametrów. U osób niedosypiających niekiedy poziom HDL-u spadał do skrajnie niskich, bo jednocyfrowych wartości, co sam w sobie stanowi poważny czynnik ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Poziom LDL-u natomiast rósł o około 9mg/dl, a poziom triglicerydów o 30mg/dl. W sumie obraz kondycji metabolicznej jaki rysuje się na tym tle jest mocno przygnębiający. Dodajmy do tego jeszcze problemy z gospodarką insulinowo-glukozową, które towarzyszą niedospaniu i mamy receptę na to jak w szybkim tempie zrujnować swoje zdrowie…
Mechanizmy opisanej zależności
Trudno precyzyjnie uchwycić jaki mechanizm odgrywa decydujący wpływ w odniesieniu do opisanej tutaj zależności. Prawdopodobnie dochodzi tutaj do sumowania czynników. Z pewnością nie bez znaczenia jest fakt, iż osoby śpiące krócej zazwyczaj w ogóle prowadzą mniej higieniczny tryb życia, tzn. są mniej aktywne fizycznie, gorzej się odżywiają i częściej stosują używki, a także – żyją w większym stresie. Są to jednak jakoby „okoliczności towarzyszące”, a nie bezpośrednie mechanizmy leżące u podstaw wpływu braku snu na zaburzenia lipidowe. Chcąc zwrócić uwagę na meritum problemu należałoby się skoncentrować na zmianach w wydzielaniu hormonów uczestniczących w regulacji gospodarki energetycznej takich jak grelina i leptyna oraz – zwrócić uwagę na wzrost poziomu kortyzolu. U osób niedosypiających obserwuje się poważne zaburzenia w wydzielaniu tych hormonów co prowadzi do:
zwiększenia łaknienia,
obniżenia wrażliwości insulinowej,
hiperglikemii i hiperinsulinemii,
nasilonej syntezy kwasów tłuszczowych z cukrowców,
zwiększonego uwalniania kwasów tłuszczowych do krążenia wrotnego z tkanki tłuszczowej trzewnej,
nasilenia przebiegu procesów zapalnych.
Prawdopodobnie to właśnie te czynniki leżą u podłoża zależności pomiędzy brakiem snu a deregulacją gospodarki lipidowej.
Podsumowanie
Niedobór snu prawdopodobnie zwiększać może ryzyko występowania rozmaitych zaburzeń w gospodarce lipidowej, co objawia się nieprawidłowościami w poziomie poszczególnych frakcji lipoproteinowych i wzrostem poziomu triglicerydów. Efektem tego stanu jest wzrost ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Warto mieć ten fakt na uwadze zarywając kolejną noc i spędzając ją przed ekranem TV…
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
