Przyprawy, których nie powinno zabraknąć w zdrowej kuchni

Kurkuma

Patrząc na wyniki opublikowanych w ostatnich latach badań naukowych, można powiedzieć, iż pod względem walorów prozdrowotnych kurkuma to królowa przypraw. Oprócz wielu innych właściwości, substancje zawarte w kurkumie wykazują działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i przeciwdepresyjne! Wielce prawdopodobny jest także korzystny wpływ związków w niej obecnych na gospodarkę lipidową i węglowodanową. Kurkuma znalazła też zastosowanie we wspomaganiu leczenia chorób zapalnych przewodu pokarmowego, dyspepsji, chorób neurodegeneracyjnych.

Pod względem zastosowań kulinarnych przyprawa ta sama w sobie, w mniejszym stopniu niż na smak, wpływa na barwę potraw. Walory smakowe natomiast zmienia w pakiecie z innymi przyprawami – najpopularniejsza mieszanka ją zawierające to oczywiście znane powszechnie curry. Kurkumę czy to w czystej postaci czy też w formie miksów śmiało można dodawać do rożnych dań, zarówno mięsnych jak i warzywnych. Znakomicie nadaje się też jako dodatek do ryżu czy sosów na zimno.

Imbir

Kłącze imbiru jest nie tylko cenioną przyprawą, ale również surowcem zawierającym pakiet bioaktywnych substancji, mogących w sposób pożądany wpływać na nasz organizm. Związki w nim obecne m.in. wspomagają procesy trawienne pobudzając produkcję soków trawiennych, a także zwiększając wydzielanie żółci. Dodatkowo, przyprawa ta dostarcza wielu silnych antyoksydantów chroniących komórki przed niekorzystnym wpływem wolnych rodników. Związki te wykazują także działanie przeciwzapalne, co biorąc pod uwagę fakt, że nasilony stres oksydacyjny z jednej i permanentny stan zapalny z drugiej strony stanowią przyczynę wielu współczesnych chorób, sprawia, że imbir okazuje się być szczególnie cennym dodatkiem do diety (istnieją przesłanki by uważać, że może on wspomagać leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów). Oprócz wymienionych powyżej walorów substancje obecne w kłączu imbiru prawdopodobnie wspomagają odchudzanie, działają antynowotworowo i – uwaga – podnoszą poziom testosteronu (efekt ten został zaobserwowany w jednym z badań naukowych)!

Imbir ma szerokie zastosowanie kulinarne zarówno w postaci świeżej, jak i ususzonej i sproszkowanej. Nadaje się do dań rybnych, mięsnych, warzywnych, zup i innych.

Cynamon

Cynamon jest kolejną przyprawą, w przypadku której intrygujący potencjał prozdrowotny potwierdzony został w badaniach naukowych. Substancje w nim zawarte pozytywnie oddziałują na gospodarkę węglowodanową (poprawia wrażliwość insulinową). Cynamon zalecany jest przede wszystkim diabetykom oraz osobom z wysokiego ryzyka rozwoju cukrzycy. Dodatkowo, związki obecne w tej przyprawie spowalniają opróżnianie żołądka przez co przedłużają uczucie sytości po posiłkach, co znowuż ma znaczenia dla osób odchudzających się. Poza tym cynamon jest obfitym źródłem składników o właściwościach antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych. Badania przeprowadzone na hodowlach komórkowych sugerują, że przyprawa ta zawiera substancje o działaniu przeciwnowotworowym.

Jeśli chodzi o zastosowania kulinarne, to cynamon znakomicie komponuje się z daniami na słodko, zwłaszcza – owocowymi oraz – z niektórymi napojami. Można go śmiało dodać do porannej owsianki, jogurtu naturalnego, sałatki owocowej, kawy czy herbaty. Cynamon podobnie jak wanilia zwiększa odczuwanie smaku słodkiego. Innymi słowy dodając go do potrawy czy napoju będziemy mieć wrażenie, iż są one słodsze niż w rzeczywistości.

Pieprz cayenne

Pieprz kajeński (chilli) znany jest z palącego smaku i rozgrzewających właściwości. Przyprawa ta posiada także inne działanie. Istnieją dowody w postaci badań naukowych, iż pieprz kajeński wykazuje działanie termogenne, za które odpowiedzialna jest kapsaicyna. Dzięki temu przyprawa ta wspomaga odchudzanie nasilając wydatkowanie energii (na rzecz produkcji ciepła). Efekt ten jest na tyle wyraźny, iż został dostrzeżony przed producentów środków redukujących tkankę tłuszczową. Dziś ekstrakty z pieprzy cayenne obecne są w większości spalaczy tłuszczu o działaniu termogenicznym. Przyprawa ta znana jest także z właściwości przeciwbólowych, a także potencjału antyoksydacyjnego. Istnieją przesłanki by uważać, ze związki w niej zawarte wykazują działanie przeciwnowotworowe.

Zastosowanie kulinarne pieprzu kajeńskiego jest dość szerokie, niemniej jednak nie każdemu przyprawione nim dania przypadają do gustu ze względu na pikantny smak. W praktyce chilli doskonale komponuje się z daniami mięsnymi, wegetariańskimi, a także napojami takimi jak kakao.

Bazylia

W bazylii podobno można się zakochać i to nie tylko ze względu na walory kulinarne. Przyprawa ta posiada szereg ciekawych walorów, m.in. oprócz działania antyoksydacyjnego bardzo korzystnie wpływa na gospodarkę węglowodanową. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wykazały, że bazylia pomaga obniżyć podwyższony poziom glukozy we krwi. Związane jest to z jednej strony z wpływem zawartych w niej substancji na produkcję insuliny, a z drugiej z oddziaływaniem na aktywność receptorów odczytujących sygnały nadawane przez wspomniany hormon.

Pod względem kulinarnym bazylia szczególnie dobrze komponuje się z daniami kuchni włoskiej. Banalna potrawa w postaci mozzarelli, pomidora i oliwy nabywa nietuzinkowego smaku i aromatu właśnie dzięki obecności świeżej lub suszonej bazylii.

Podsumowanie

Używanie przypraw często utożsamiane bywa z niezdrowym nawykiem żywieniowym, w końcu przecież tyle się mówi o konieczności zmniejszania spożycia soli oraz coraz częściej wspomina się o „chemii” obecnej w uniwersalnych mieszankach dostępnych w sklepach. W praktyce jednak, nie wszystkie przyprawy stanowią niepożądany dodatek do diety! Niektóre z nich zawierają wiele cennych dla naszego zdrowia substancji.