Sprawdź zdrowie swojego mózgu!

Co dzieje się z mózgiem w ciągu życia?

Mózg rozwija się najszybciej w pierwszych latach życia dziecka. Wówczas w mózgu powstają miliony nowych połączeń nerwowych na sekundę. Około 6 roku życia mózg osiąga 90% wielkości mózgu dorosłego człowieka. Płaty czołowe odpowiedzialne za planowanie i zapamiętywanie rzeczy rozwijają się aż do 35 roku życia. Jednak po przekroczeniu tego wieku nasz organizm, w tym mózg, zaczyna się starzeć. Mózg człowieka ma od nieco ponad 80 do 100 mld neuronów. Liczba ta nie jest stała, bowiem neurony obumierają. Średnia utrata objętości mózgu wynosi 5% na 10 lat, przy czym zdecydowanie nabiera tempa po 70. roku życia.

Negatywny wpływ na mózg ma wiele czynników zewnętrznych, jak: wysokie ciśnienie, cukrzyca, niewłaściwa dieta, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Do tego dochodzą choroby genetyczne oraz nadmierny stres, przemęczenie organizmu, a nawet depresja.

Szybkie starzenie się mózgu jest bardziej prawdopodobne, gdy prowadzisz niezdrowy tryb życia lub masz problemy zdrowotne, takie jak wysokie nadciśnienie czy cukrzyca.

Możesz wykonać kilka prostych ćwiczeń, aby dowiedzieć się, w jakim stanie są naczynia krwionośne w twoim mózgu (chociażby test równowagi na jednej nodze).

Równowaga a zdrowie mózgu

W pewnym badaniu naukowcy poprosili 841 mężczyzn i 546 kobiet, o średniej wieku 67 lat, o utrzymanie równowagi na jednej nodze przez maksymalnie 60 sekund. Podczas testu uczestnicy mogli mieć otwarte oczy. Po zarejestrowaniu czasów dla dwóch różnych prób i uśrednieniu ich zbadali mózgi mężczyzn i kobiet za pomocą MRI. Następie porównali wyniki i odkryli, że czas utrzymania równowagi był skorelowany ze zdrowiem mózgu, w szczególności ze zdrowiem małych naczyń krwionośnych, które odżywiają mózg. Mężczyźni i kobiety, którzy nie byli w stanie utrzymać równowagi na jednej nodze przez więcej, niż 20 sekund, byli bardziej narażeni na uszkodzenie naczyń krwionośnych w mózgu. Uszkodzenie naczyń krwionośnych tego typu może być zwiastunem udaru lub demencji, nawet jeśli do tej pory nie powodują żadnych objawów.

Ilość czasu, jaką można utrzymać równowagę na jednej nodze przy otwartych oczach, jest miarą stabilności postawy, zdolności do utrzymania wyprostowanej pozycji. Zmiany stabilności postawy i trudności w utrzymaniu równowagi mogą być oznaką nieprawidłowości w funkcjonowaniu naczyń mózgowych i wczesnym wskaźnikiem pogorszenia funkcji poznawczych. Spadek funkcji poznawczych jest związany z uszkodzeniem małych naczyń krwionośnych w mózgu. Uszkodzenia naczyń krwionośnych mózgu są czynnikiem ryzyka udaru mózgu. Niezdolność do utrzymania równowagi na jednej nodze może być również oznaką choroby układu nerwowego, w tym choroby Parkinsona.

To nie jedyne badanie pokazujące związek między stabilnością postawy a zdrowiem. Badanie opublikowane w brytyjskim czasopiśmie medycznym w 2014 r. wykazało związek między śmiertelnością a czasem, w jakim dana osoba jest w stanie utrzymać równowagę na jednej nodze z zamkniętymi oczami. Uczestnicy, którzy nie byli w stanie utrzymać równowagi na jednej nodze bez otwierania oczu co najmniej 2 sekundy, byli 3 razy bardziej narażeni na zgon, niż ci, którzy potrafili balansować na jednej nodze przez 10 sekund lub dłużej. 

Test równowagi na jednej nodze

Utrzymanie równowagi na jednej nodze to prosty test, który można wykonać w domu, aby ocenić stabilność swojej postawy. Podobnie, jak ciśnienie krwi lub poziom cholesterolu, również stanie na jednej nodze, mówi coś o zdrowiu twojego mózgu. 

Jak wykonać test utrzymania równowagi na jednej nodze?

Stań na jednej nodze z rękami skrzyżowanymi na klatce piersiowej. Uniesionej nogi nie możesz podpierać o nogę, na której stoisz. Użyj stopera, aby zobaczyć, jak długo możesz utrzymać pozycję. Zanim zmierzysz czas, spróbuj kilka razu utrzymać pozycję. Noga nie może dotknąć podłogi, ani drugiej nogi. Następnie spróbuj zrobić to samo z zamkniętymi oczami.

Przeciętnie zdrowa osoba w wieku od 18 do 39 lat może utrzymać stabilną postawę na jednej nodze z otwartymi lub zamkniętymi oczami przez 44 sekundy. Mężczyźni lub kobiety po 40. roku życia mogą średnio utrzymać j postawę przez około 41 sekund z otwartymi oczami i 40 sekundami z zamkniętymi oczami. W piątej dekadzie życia przeciętny czas utrzymania równowagi na jednej nodze przy otwartych oczach pozostaje mniej więcej taki sam, ale czas przy zamkniętych oczach spada, średnio do około 37 sekund. W szóstej dekadzie średni czas trzymania równowagi z otwartymi oczami wynosi około 32 sekund, a gdy oczy są zamknięte około 27 sekund. W siódmej dekadzie średni czas trzymania równowagi z otwartymi oczami wynosi około 22 sekund, a gdy oczy są zamknięte tylko 15 sekund.

Wykonaj test równowagi i zobacz, czy mieścisz się w normie. Jeśli regularnie wykonujesz treningi siłowe, uwzględniające przysiady, wykroki, martwe ciągi przysiady jednonóż, planki i inne ćwiczenia wzmacniające korpus, prawdopodobnie utrzymanie równowagi na jednej nodze nie będzie dla Ciebie wyzwaniem.

To kolejny powód, dla którego warto trenować siłowo! Wykonując treningi z obciążeniem i dbając o rozwój mięśni, dbasz nie tylko o swój wygląd i odpowiednią masę ciała, ale również o zdrowie twojego mózgu.

Podsumowanie

Zastanawiasz się, czy można zrobić coś, by starzenie mózgu spowolnić? Okazuje się, że tak. Dobrze jest unikać wysokoprzetworzonej żywności, a także papierosów i w nadmiernej ilości alkoholu. Pamiętajmy również, że żaden lek nie zastąpi ruchu. Badania naukowe wykazują ścisły związek między sprawnością fizyczną a spowolnieniem procesu starzenia się mózgu. Trening mięśni uwalnia bowiem hormony, które powodują wzrost liczby neuronów w mózgu.