Otyłość matki jako czynnik ryzyka
Okazuje się, iż dzieci kobiet, które przed zajściem w ciążę, czyli tzw. okresie przedkoncepcyjnym, posiadały problemy z nadwagą, nie tylko bardziej narażone są na wystąpienie nieprawidłowości związanych z rozwojem organów wewnętrznych takich jak serce, wątroba czy trzustka, ale także częściej charakteryzują się zaburzonym rozwojem funkcji poznawczych i intelektualnych. Inaczej mówiąc, dzieci, których mama w ciąży i przed ciążą nie odżywiała się w sposób racjonalny, mogą mieć znaczne trudności z nauką czytania i matematyką. Istnieją także badania, wskazujące na to, iż otyłość kobiety oraz choroby metaboliczne mogą istotnie wpływać na ryzyko wystąpienia chorób związanych z nieprawidłowościami w układzie nerwowym, takich jak autyzm.
Pokarmy niewskazane w czasie ciąży i w okresie przedkoncepcyjnym
Jak już wiadomo, aby płód mógł prawidłowo wzrastać i rozwijać się, kobieta powinna zadbać o odpowiedni stan odżywienia już w okresie poprzedzającym ciążę. Zarówno niedobory składników odżywczych, jak i ich nadmiar mogą niekorzystnie się odbić na zdrowiu matki jak i dziecka. Na szczególną uwagę zasługują pokarmy i składniki żywieniowe, które warto wyeliminować z jadłospisu, gdyż mogą doprowadzić do powstania wad rozwojowych dziecka, w tym również zaburzeń związanych z rozwojem intelektualnym. Przede wszystkim zagrożenie stanowią produkty, co do których istnieje podejrzenie skażenia metalami ciężkimi, takich jak niektóre ryby, np. tuńczyk czy miecznik. Niebezpieczne mogą być także ryby wędzone – ze względu na duże ryzyko zarażenia listeriozą. W okresie przedkoncepcyjnym zaleca się także ograniczenie spożywania produktów będących źródłem znacznych ilości witaminy A, np. wątroby.
Badania potwierdzają, iż zwiększone stężenie witaminy A obserwuje się w surowicy kobiet, które urodziły dzieci z wadami w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, a także u pań, u których występowały samoistne poronienia. Zdecydowanie niepożądanym składnikiem diety są także wszelkie źródła kwasów tłuszczowych trans, czyli większość słodyczy i ciast zawierających tłuszcze cukiernicze / utwardzone oraz pokarmy poddawane smażeniu. Na masę urodzeniową oraz rozwój dziecka wpływają także takie czynniki jak palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu i kofeiny. Panie aktywne fizycznie powinny przyjrzeć się dokładnie stosowanym suplementom – zwłaszcza zażywanie spalaczy tłuszczu może przynieść bardzo negatywne skutki.
Jak się odżywiać, aby mieć zdrowe i mądre dziecko?
Zgodnie z danymi zawartymi w podręcznikach do żywienia, dieta zarówno kobiet ciężarnych, jak i karmiących czy planujących zajście w ciążę powinna być „zdrowa, zrównoważona i urozmaicona”. Co to oznacza w praktyce? A mianowicie to, iż dieta powinna pokrywać indywidualne zapotrzebowanie nie tylko na energię, ale także na witaminy czy składniki mineralne. Zdrowa dieta winna opierać się na nisko przetworzonej żywności, bogatej w składniki odżywcze o charakterze nieenergetycznym – ze szczególnym uwzględnieniem kwasu foliowego oraz żelaza, a także kwasów tłuszczowych z rodziny omega 3. Kobietom planującym macierzyństwo zaleca się utrzymanie prawidłowej masy ciała, w granicy BMI 20-25, jako czynnik minimalizujący ryzyko wystąpienia powikłań w czasie ciąży.
Podsumowanie
Prawidłowe odżywianie kobiety determinuje prawidłowy rozwój płodu, a później dziecka. Okazuje się, iż trudności związane z nauką pisania czy czytania mogą mieć związek także z przyjmowaniem przez matkę w okresie ciąży produktów takich jak słodycze czy fast foody. Zaburzenia metaboliczne, nieprawidłowa gospodarka insulinowa, niedobory lub nadmiar wybranych składników pokarmowych posiadają kluczowe znaczenie w rozwoju układu nerwowego rozwijającego się płodu. Dlatego, jeżeli zależy Ci na tym, aby Twoje dziecko było zdrowe i mądre odżywiaj się w sposób racjonalny.
