Dieta to niezwykle ważny element każdej osoby chorującej na niedoczynność tarczycy. Może mieć ona duży wpływ na objawy choroby. Niektóre produkty mogą poprawić stan zdrowia, a inne pogorszyć lub wchodzić w niekorzystne korelacje z lekami.
Tarczyca to mały gruczoł umiejscowiony w dolnej części szyi w kształcie motyla. Niedoczynność tarczycy może spowolnić metabolizm, powodować przyrost masy ciała i przyczynić się do uczucia zmęczenia.
W jaki sposób dieta może wpływać na niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy występuje, gdy organizm nie wytwarza wystarczającej ilości hormonów. Lekarze leczą niedoczynność tarczycy lekami, które zastępują hormony tarczycy.
Chociaż dieta najczęściej nie może jej wyleczyć, to odgrywa trzy główne role w leczeniu tej choroby:
- pokarmy zawierające określone składniki odżywcze, takie jak jod, selen i cynk, mogą pomóc w utrzymaniu prawidłowej funkcji tarczycy,
- inne pokarmy zakłócają normalną czynność tarczycy, na przykład te zawierające goitrogeny i soję, więc ograniczenie ich może złagodzić objawy,
- niektóre pokarmy mogą wpływać na wchłanianie przez organizm leków zastępujących tarczycę, więc ograniczenie tych produktów może również pomóc.
Niedoczynność tarczycy spowalnia metabolizm, co może prowadzić do przyrostu masy ciała. Wskazane jest, aby osoba chora jadła zdrowo i kontrolowała ilość spożywanych posiłków. Nie zawsze chodzi o same kalorie. Częściej istotne są ich źródła, choć oczywiście bilans kaloryczny to też temat, który warto mieć na oku.
Poniżej opisano kilka składników odżywczych, które mogą pomóc osobom z niedoczynnością tarczycy, oraz produkty, które je zawierają.
Produkty warte uwagi
Jod
Organizm potrzebuje jodu do produkcji hormonów tarczycy, jednak nie może go wytwarzać samodzielnie. Należy go przyjmować wraz z pożywieniem. Niedobór jodu może powodować także powiększenie tarczycy, zwane wolem.
Jakie pokarmy zawierają jod?
- ser
- mleko
- sól kuchenna jodowana
- ryby morskie
- wodorosty
- całe jajka.
Należy jednak zachować umiar. Zarówno niedobory, jak i nadmiar jodu może nieść za sobą negatywne skutki dla naszej tarczycy.
Selen
Selen to mikroelement, który odgrywa rolę w produkcji hormonów tarczycy i ma działanie przeciwutleniające. Utrzymanie odpowiedniego poziomu selenu w organizmie w wielu przypadkach pomaga uniknąć problemów z tarczycą.
Pokarmy bogate w selen to:
- brazylijskie orzechy
- tuńczyk
- krewetki
- wołowina
- indyk
- kurczak
- jajka
- płatki owsiane
- chleb pełnoziarnisty.
Cynk
Cynk to kolejny składnik odżywczy, który ma korzystny wpływ na hormony tarczycy. Jedno badanie na małą skalę wykazało, że suplementacja cynku, zarówno samodzielnie jak i w połączeniu z selenem, znacznie zwiększyła poziom hormonów tarczycy zwanych T3 i T4.
Pokarmy bogate w cynk to:
- ostrygi
- wołowina
- kraby
- wzbogacone płatki zbożowe
- wieprzowina
- kurczak
- rośliny strączkowe
- nasiona dyni
- jogurt.
Na co uważać
Goitrogeny
Niektóre pokarmy zawierają goitrogeny, które mogą potencjalnie zmniejszać produkcję hormonów tarczycy. Pokarmy je zawierające to zazwyczaj zielone warzywa z rodziny krzyżowych, w tym:
- brukselka
- jarmuż
- brokuły
- kalafior
- kapusta
- rzepa
- gorczyca
- brukiew
- szpinak.
Nie są to całkiem zabronione produkty, ponieważ mają one wiele korzyści zdrowotnych. W temacie niedoczynności tarczycy ważne jest to, by je trochę ograniczyć. Proces gotowania może dezaktywować działanie goitrogenów.
Gluten
Niedoczynność tarczycy może mieć związek z podstawową chorobą autoimmunologiczną, więc ludzie mogą być bardziej narażeni na rozwój innych chorób autoimmunologicznych, w tym celiakii.
Celiakia powoduje przewlekłe zapalenie i uszkodzenie jelita cienkiego w wyniku spożycia glutenu. Gluten to białko występujące w pszenicy i innych ziarnach, w tym jęczmieniu, owsie i życie.
Leczenie celiakii polega na przestrzeganiu diety bezglutenowej. Osoby z niedoczynnością tarczycy o podłożu autoimmunologicznym mogą próbować wyeliminować gluten z diety, aby sprawdzić, czy ich objawy ulegną poprawie.
Soja
Jest prawdopodobne, że soja może wpływać na wytwarzanie hormonu tarczycy przez nasz organizm. W jednym z opublikowanych badań u kobiety wystąpiła ciężka niedoczynność tarczycy po spożywaniu przez okres 6 miesięcy zdrowego napoju zawierającego duże ilości soi. Jej stan poprawił się po odstawieniu napoju i zażyciu leków zastępujących hormony tarczycy.
Pokarmy zawierające soję obejmują:
- mleko sojowe
- sos sojowy
- edamame
- tofu
- miso.
Przetworzona żywność
Należy unikać przetworzonej żywności, która jest bogata w kalorie i oferuje niewielkie korzyści odżywcze. Te rodzaje żywności również sprzyjają tyciu.
Przykłady przetworzonej żywności:
- żywność typu fast food
- hot dogi
- pączki
- większość słodyczy
- wiele sosów
- paczkowane sery, sery topione, wędliny
- słodzone napoje i wiele innych.
Co jeszcze można zmienić w diecie przy niedoczynności tarczycy?
Warto też wiedzieć, że niektóre związki i pokarmy mogą zmniejszać skuteczność leków na niedoczynność tarczycy. Są to m.in.:
- wapń
- żelazo
- pokarmy bogate w błonnik, takie jak płatki otrębów, batoniki zbożowe czy napoje roślinne
Osoby stosujące te dodatki lub żywność regularnie, powinny porozmawiać ze swoim lekarzem na temat najlepszych sposobów kontrolowania poziomu hormonów tarczycy, ustalić dawki oraz limity.
Podsumowanie
Niedoczynność tarczycy dotyczy całkiem sporej części naszego społeczeństwa. U jednych osób objawy są bardziej nasilone, a u innych mniej. Z pewnością warto przyjrzeć się swojej diecie i spróbować dodać te produkty, które są bogate w jod, selen czy cynk, a ograniczyć produkty, które potencjalnie mogłyby naszą tarczycę osłabić.
Wszelkie większe zmiany warto także skonsultować z lekarzem, szczególnie w temacie leków i suplementów.
