Influencerzy kulinarni stali się cyfrowymi przewodnikami żywieniowymi, którzy nie tylko pokazują, co jedzą, ale też kształtują smaki, nawyki i wybory swoich odbiorców. Ich siła wynika z poczucia autentyczności, codzienności i emocjonalnego zaangażowania, jakie wzbudzają w swojej społeczności.
Między inspiracją a manipulacją — jak influencerzy wpływają na nasze wybory żywieniowe
Wpływ influencerów na decyzje konsumentów nie ogranicza się jedynie do inspiracji. Badania wykazały, że ekspozycja na treści kulinarne influencerów prowadzi do wzrostu chęci zakupu promowanych produktów, niezależnie od ich wartości odżywczej. Efekt ten jest szczególnie silny wśród nastolatków i młodych dorosłych.
Opisano mechanizm, w którym osobowość internetowa pełni funkcję zaufanego źródła, nawet jeśli nie posiada żadnych kwalifikacji dietetycznych. Treści sponsorowane, często nieoznaczone w sposób przejrzysty, mogą promować wysoko przetworzoną żywność, suplementy bez potwierdzonego działania, a nawet ryzykowne praktyki żywieniowe, które zyskują akceptację tylko dlatego, że są atrakcyjnie zaprezentowane.
Zdrowie w cieniu trendów — promowanie diety bez wiedzy naukowej
Influencerzy kulinarni coraz częściej promują określone style żywienia – diety ketogeniczne, bezglutenowe, sokowe, wysokobiałkowe lub wegańskie. Choć wiele z tych modeli żywieniowych może być bezpiecznych w odpowiednim kontekście, ich przedstawienie w mediach społecznościowych bywa uproszczone, pozbawione kontekstu medycznego i oparte na subiektywnych doświadczeniach. Zauważono, że promowanie określonych diet przez osoby nieposiadające wykształcenia kierunkowego może prowadzić do błędnych przekonań żywieniowych, niedoborów oraz zaburzeń odżywiania.
W rzeczywistości wiele diet prezentowanych jako „zdrowe” nie jest zbilansowanych i nie bierze pod uwagę indywidualnych potrzeb metabolicznych, wieku, aktywności fizycznej czy stanu zdrowia. Użytkownicy mediów społecznościowych często wdrażają zalecenia influencerów bez konsultacji z lekarzem lub dietetykiem, co może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, zwłaszcza w przypadku osób z chorobami przewlekłymi.
Rola emocji i estetyki — dlaczego bardziej ufamy influencerowi niż ekspertowi
Psychologia wyjaśnia, dlaczego tak łatwo ulegamy wpływowi osób znanych z internetu. Jak pokazują badania, odbiorcy reagują na przekaz emocjonalny silniej niż na argumentację naukową. Influencerzy budują relacje oparte na bliskości i autentyczności, co powoduje, że odbiorcy postrzegają ich jako bardziej wiarygodnych niż anonimowych ekspertów.
Dodatkowo estetyka zdjęć, montaż filmów i pozytywne emocje towarzyszące jedzeniu wzmacniają przekaz i sprawiają, że odbiorcy nie analizują merytorycznej treści, lecz skupiają się na efekcie wizualnym i emocjonalnym. Efektem jest rosnąca luka między tym, co zalecane przez środowiska naukowe, a tym, co faktycznie trafia na talerze milionów osób.
Zagrożenia dla zdrowia publicznego i potrzeba regulacji treści
Brak regulacji dotyczących treści żywieniowych w mediach społecznościowych rodzi poważne zagrożenia dla zdrowia publicznego. Według raportu WHO z 2022 roku, dzieci i młodzież są szczególnie narażeni na wpływ marketingu niezdrowej żywności online. W przeciwieństwie do reklam telewizyjnych, treści influencerów są mniej kontrolowane, trudniejsze do wykrycia i częściej odwołują się do emocji niż do faktów.
Brakuje również jasnych wytycznych dotyczących oznaczania treści sponsorowanych, co utrudnia odbiorcom rozróżnienie między osobistą rekomendacją a reklamą. Organizacje zajmujące się zdrowiem publicznym apelują o wprowadzenie standardów etycznych dla influencerów promujących produkty spożywcze, zwłaszcza te kierowane do osób niepełnoletnich. Wskazuje się również na potrzebę edukacji medialnej, która pomoże użytkownikom rozpoznawać manipulacyjne techniki i fałszywe autorytety w przestrzeni cyfrowej.
Czy influencerzy mogą wspierać zdrowe odżywianie? Przykłady dobrej praktyki
Mimo licznych zagrożeń influencerzy kulinarni nie muszą być przeciwnikami zdrowia publicznego. W badaniu udowodniono, że współpraca z twórcami internetowymi może przynosić realne efekty edukacyjne, jeśli przekaz opiera się na wiedzy naukowej i autentyczności.
Influencerzy, którzy konsultują treści z dietetykami, pokazują różnorodność i balans w diecie, a także otwarcie mówią o błędach i rozterkach żywieniowych, mogą pozytywnie wpłynąć na zachowania konsumenckie. Kluczem jest przejrzystość, etyka i odpowiedzialność za wpływ, jaki wywierają. W ten sposób platformy społecznościowe mogą stać się nie tylko przestrzenią marketingu, ale również nowoczesnym narzędziem promocji zdrowia.