Banany należą do najbardziej popularnych owoców na świecie. Są smaczne, zdrowe, łatwo dostępne i stosunkowo tanie. Wiele osób eliminuje je ze swojej diety w obawie przed nadmierną ilością węglowodanów. Niepotrzebnie! Banany stanowią zdrową przekąskę lub dodatek do posiłku, który pozwala na utrzymanie odpowiedniej ilości witamin i minerałów, których potrzebuje nasz organizm. Jakie banany najlepiej wybrać? Czy można jeść banany z brązowymi plamkami?
Czy banany są zdrowe?
Banany to zdrowe owoce, znane przede wszystkim z tego, że są bogate w węglowodany. Warto je jednak jeść nie tylko ze względu na to, że dodają energii. Owoce te są cennym źródłem potasu, który pomaga regulować ciśnienie krwi, a także niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania mięśni magnezu oraz wapnia i aminokwasów oraz witamin o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Dzięki tak bogatemu składowi, banany są cennym elementem diety sportowców, dzieci czy osób w podeszłym wieku.
Średniej wielkości banan waży 120 g (już po zdjęciu skórki) i dostarcza około 115 kcal (26 g węglowodanów i 2 g błonnika). Odpowiada to ok. 5% dziennego zapotrzebowania kalorycznego dla dorosłego człowieka o średniej wadze i przeciętnej aktywności fizycznej.
Kolor banana a jego właściwości
Kupując banany, możemy spotkać się z różnymi ich kolorami — od zielonego, poprzez żółty, do takich w brązowe cętki. Ma to związek ze stopniem dojrzałości owocu. Banany, w zależności od koloru skórki, różnią się nie tylko smakiem, ale również walorami zdrowotnymi. Warto zdawać sobie sprawę z różnic wynikających z koloru skórki banana.
Banany zielone
Zielona skórka banana występuje u jeszcze nie do końca dojrzałych owoców. Zielone banany są nieco gorzkie i cierpkie w smaku. Zielone banany zawierają najmniej cukru i mają niższy indeks glikemiczny. Z tego powodu są często polecane na dietach redukcyjnych, a także dla osób z zaburzeniami gospodarki cukrowej (insulinooporność, cukrzyca).
Zielone banany to również źródło prebiotyków, które wpływają pozytywnie na zdrowie naszych jelit. Zielone banany mogą być spożywane przez osoby stosujące diety z niskim FODMAPS (dieta FODMAP to dieta o małej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli. Zalecana między innymi w zespole jelita drażliwego).
Banany żółte
Żółte banany to dojrzałe owoce. Dojrzałe banany są znacznie słodsze, niż zielone, ponieważ zawarta w nich skrobia zmienia się w glukozę i fruktozę. Są więc świetnym źródłem energii w trakcie i po treningu. Mają jednak sporo błonnika, więc są wciąż nieco wolniej trawione i zapewniają uczucie sytości na dłużej. Żółte banany zawierają najwięcej przeciwutleniaczy, które między innymi spowalniają starzenie się organizmu.
Banany z brązowymi plamkami
Ciemne kropki na skórce świadczą o tym, że banan jest bardzo dojrzały. Banany te są bardzo smaczne i bardzo słodkie. Im więcej ciemnych cętek na bananie, tym więcej w nich glukozy (a mniej skrobi i fruktozy). Mają również mniej błonnika, niż żółte owoce, co oznacza, że staje się szybkim i łatwo przyswajalnym źródłem energii. Świetnie sprawdzi się u osób z problemami trawiennymi (im mniej skrobi i fruktozy, tym łatwiejszy do strawienia staje się owoc), a także u osób potrzebujących szybkiej energii (np. u biegacza czy kolarza).
Oprócz tego żółte banany zawierają TNF – substancję, która może wspomagać leczenie nowotworów. Cętkowane banany są bardzo zdrowe, pomagają regulować ciśnienie.
Banany brązowe
Owoce, których skórka pokryta jest ciemnymi plamami, są niemalże brązowe - są jeszcze bardziej dojrzałe, niż te cętkowane. Wyglądają niezbyt atrakcyjnie, ale to tylko pozory. Naprawdę warto je jeść. Takie banany są najsłodsze. Mają najwyższą zawartość cukru i najmniej błonnika. Przez nieatrakcyjny wygląd można bardzo często kupić je za mniej, niż połowę ceny! Mocno dojrzałe banany to świetny dodatek do koktajli, omletów i wypieków. Banany te zawierają tryptofan, który zmniejsza stres i niepokój. Japońscy naukowcy odkryli również, że właściwości przeciwnowotworowe i przeciwutleniające bananów, rosną wraz z ich dojrzewaniem. Im bardziej dojrzały banan, tym skuteczniej wzmacnia system odpornościowy. Jesienią i zimą, czyli w sezonie wzmożonych zachorowań, warto po nie sięgać częściej.
Jakiego banan najlepiej wybrać?
Każdy rodzaj bananów może znaleźć swoje zastosowanie. Wszystko zależy od tego, kto i w jakim celu chce go spożyć.
Dojrzały banan to najlepsza opcja, gdy Twoje ciało potrzebuje szybkiego zastrzyku cukru – przykładowo w trakcie intensywnego treningu.
Jeśli nie chcesz, by poziom cukru we krwi szybko się podniósł (cierpisz na insulinooporność, chcesz czuć dłużej sytość po posiłku), powinieneś wybrać banana nieco mniej dojrzałego (żółty banan bez cętek) i spożyć go z odrobiną masła orzechowego. Dlaczego tak? Ponieważ tłuszcz spowalnia wchłanianie cukrów do krwiobiegu. Możesz również po prostu zjeść banana, gdy jest jeszcze lekko zielonkawy.
