Przyjęte dla substancji odżywczych wartości kaloryczne są umowne i podawane w przybliżeniu, gdyż istnieje szereg czynników kształtujących to, ile energii zostanie pozyskane przez organizm z pożywienia. Dużo zależy między innymi od stanu zdrowia, ponieważ od niego często uzależnione jest wchłanianie z przewodu pokarmowego. Ponadto nie wszystkie węglowodany, tłuszcze i białka mają taką samą strukturę chemiczną i mogą w pewnym stopniu dostarczać różnych ilości kalorii.
Wartość energetyczna substancji odżywczych
Powszechnie przyjmuje się, że białka i węglowodany dostarczają po 4 kcal na 1 g substancji, natomiast wartość energetyczna tłuszczy sięga 9 kcal. Należy jednak mieć na uwadze to, że efektywność trawienia i wchłaniania nawet u osób zdrowych nigdy nie jest równa 100%, lecz oscyluje blisko tej wartości. W przypadku białek o nieco niższej przyswajalności mówi się w kontekście białek pochodzenia roślinnego. Wykorzystanie energii z węglowodanów obecnych w produktach nieprzetworzonych i niskoprzetworzonych oraz bogatych w błonnik (np. orzechach, czy przetworach z pełnego ziarna zbóż) również może być niekiedy niższe, niż ma to miejsce w przypadku produktów o wysokim stopniu przetworzenia (np. napojów słodzonych cukrem, czy tzw. białej mąki).
Niektóre ze spożywanych tłuszczy również mogą charakteryzować się zróżnicowaną wartością energetyczną. Prawie 1 kcal mniej od tłuszczy obecnych w oleju rzepakowym, czy oliwie z oliwek (przeważnie długołańcuchowych trójglicerydów) dostarczyć mogą krótko- i średniołańcuchowe trójglicerydy obecne np. w oleju kokosowym. Znaczenie może mieć również sposób obróbki termicznej produktów spożywczych. Na przykład rozgotowywanie produktów węglowodanowych może zwiększyć wykorzystanie energii, natomiast nadmierne przysmażanie / przypiekanie produktów białkowych może je obniżyć.
Zaburzenia wchłaniania
Poza tym, że co strawność produktów spożywczych nie jest pełna, warto również zwrócić uwagę na rolę stanu odżywienia i funkcjonowania przewodu pokarmowego w pozyskiwaniu energii. Duży udział w metabolizmie substancji odżywczych ma poziom witamin i składników mineralnych w organizmie. Biorą one udział w funkcjonowaniu enzymów związanych z przemianami energetycznymi, a ich niedobory mogą skutkować zaburzeniami nie tylko wydolności fizycznej, ale również psychicznej. Ponadto w regulacji pozyskiwania energii z pożywienia przeszkodzić mogą choroby związane z przewodem pokarmowym, niektóre zaburzenia metaboliczne nabyte, a także pewne schorzenia o podłożu genetycznym.
Rola kalorii w bilansowaniu diety
Niezależnie od tego, w jakim stopniu kalorie z diety są wykorzystywane przez organizm, posługiwanie się nimi ma na celu jedynie szacunkową ocenę kaloryczności posiłków. Komponując dietę wystarczy posługiwać się wartościami kalorycznymi przyjętymi przez środowisko naukowe i obserwować efekty stosowania danej puli energetycznej. Znajomość wielkości porcji i orientacyjnej jej zawartości kilokalorii znacząco ułatwić może dostosowanie codziennego żywienia do obranego celu (np. schudnięcia, czy nabrania masy mięśniowej).
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
