Preferencje smakowe, chociaż kształtowane są indywidualnie poprzez rodzinne i społeczne tradycje, mogą przejawiać w pewnych zakresach dość uniwersalne tendencje. Co ciekawe, spożywanie pokarmów o określonym smaku może wpływać na preferencje żywieniowe i rodzaj (oraz jakość) preferowanych produktów, co jest szczególnie istotne w przypadku uzależnienia od potraw słodkich. W ostatnich latach przeprowadzono wiele interesujących badań dotyczących mechanizmów leżących u podstaw rozwoju upodobań kulinarnych. Z niektórymi z nich szczególnie warto się zapoznać.
Czym różni się smak od smakowitości?
Zanim przejdę do meritum niniejszego artykułu chciałbym wyjaśnić pokrótce dwa pojęcia, a mianowicie: smak i smakowitość. Smak definiuje się jako jeden ze zmysłów, służących do rejestrowania i w pewnym stopniu analizowania wrażeń związanych ze spożywaniem pokarmu. Do identyfikacji smaku nie wystarczą receptory znajdujące się na języku (tzw. kubki smakowe), okazuje się, iż niezbędny jest także udział receptorów węchowych.
Natomiast smakowitość jest pojęciem szerszym, wiąże się z ogółem wrażeń pojawiających się podczas konsumpcji potraw. Dla oceny smakowitości ważne są nie tylko smak i zapach, ale również wrażenia odbierane przez pozostałe zmysły człowieka – wzrok (wizualna atrakcyjność), dotyk (np. ocena tekstury produktu), słuch (pozwalający odebrać bodźce takie jak np. chrupanie czy skwierczenie). Tak więc należy wiedzieć, iż pojęcia: smak i smakowitość nie są tożsame.
Słodko-gorzka równowaga
Badanie opublikowane przez Journal of Food Science wskazuje na ciekawą zależność dotyczącą preferencji smakowych i jej wpływu na postrzeganie produktów o odmiennym smaku. Eksperyment przeprowadzono na grupie osiemdziesięciu pięciu śmiałków, których szczegółowo przebadano względem najbardziej i najmniej lubianych smaków. Skoncentrowano się przy tym, na specyficznej równowadze pomiędzy smakiem słodkim i gorzkim.
Jak wiadomo niemalże wszystkie stworzenia żyjące na ziemi mają pewną słabość do słodkiego, co posiada pewne uzasadnienie ewolucyjne. Podobnie jak ograniczone zaufanie (a w zasadzie niechęć) względem pokarmów gorzkich (które kojarzą się z truciznami). Naukowcy podzielili ochotników, na tych którzy bardziej lubią czekoladę mleczną i na tych, co preferują bardziej wytrawną wersję wspomnianego smakołyku. Wskazano na prawidłowość, że osoby lubiące czekoladę mleczną mają mniejszą tolerancję smaku gorzkiego – co wiąże się między innymi z unikaniem wielu warzyw w codziennym jadłospisie i ze zwiększoną konsumpcją słodyczy. Natomiast osoby preferujące czekoladę o wysokiej zawartości kakao, w mniejszym stopniu postrzegają smak gorzki jako nieatrakcyjny, co wiąże się z większą tolerancją innych, gorzkich w smaku potraw.
Trenowanie kubków smakowych
Wiele awersji żywieniowych posiada swój początek w dzieciństwie i programowo pielęgnowane sąprzez całe życie. Tymczasem, wykazując odrobinę dobrej woli można skorygować swoje żywieniowe preferencje smakowe. Pierwszym krokiem powinna być redukcja ilości spożywanych potraw słodkich i słonych, które w pewnym stopniu uniemożliwiają docenianie bogatszych wrażeń smakowych. Z drugiej strony warto stopniowo wprowadzać do codziennego menu potrawy o zróżnicowanych smakach – również tych mniej lubianych, koncentrując się oczywiście przy tym na nisko przetworzonej żywności.
Stopniowa ekspozycja na działanie bodźca sprawia, iż receptory smakowe zaadaptują się do niego. Ważne jest przy tym odpowiednie nastawienie emocjonalne – otwartość, optymizm i chęć eksperymentowania powinny zdominować poczucie obrzydzenia czy nienawiści. Można wyćwiczyć nawyk pozytywnego myślenia o nielubianym dotąd produkcie żywnościowym. Na początek warto zacząć od zmiany czekolady mlecznej – bogatej przede wszystkim w rafinowane cukry, na czekoladę gorzką, która pod względem walorów prozdrowotnych ma znacznie więcej do zaoferowania. Jest to zabieg symboliczny, ale - jak sugerują badania - może mieć pewne praktyczne uzasadnienie.
Podsumowanie
Korygowanie preferencji smakowych może okazać się nieocenionym wsparciem w przypadku wprowadzania zdrowych nawyków żywieniowych i pozbywania się uzależnienia od smaku słodkiego. Warto przy tym wykazać się cierpliwością i pozytywnym nastawieniem. Urozmaicenie jadłospisu i rezygnacja z przetworzonych produktów żywnościowych, nie tylko wpłynie na jakość odbieranych wrażeń zmysłowych określanych jako ich smakowitość, ale korzystnie wpłynie zarówno na zdrowie jak i estetykę sylwetki.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
