Wiosenny przegląd organizmu – zestaw badań dla mężczyzn

Polacy nie lubią się badać

Pomimo coraz powszechniejszych deklaracji mówiących o tym, jak to bardzo zależy nam na naszym zdrowiu, niestety nie należymy do społeczeństw, które chętnie wykonują badania diagnostyczne. To oczywiście błąd, gdyż bez odpowiednich badań trudno jest w porę rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Mowa tutaj przede wszystkim o badaniach krwi i moczu. Pierwsze z wymienionych do przyjemnych nie należą, ale przynajmniej raz w roku warto wykonać „podstawowy pakiet kontrolny” by mieć pewność, że nic złego w organizmie się nie dzieje. Należy przy tym wiedzieć, że oprócz podstawowych parametrów takich jak morfologia krwi obwodowej, istnieje także wiele innych, które mężczyźni winni od czasu do czasu sprawdzić. O jakich badaniach mowa?

Badanie ogólne moczu

Badanie ogólne moczu jest podstawowym badaniem obrazującym kondycję układu moczowego i służącym do m.in. wykrywania chorób nerek. Takie badanie warto wykonywać przynajmniej raz w roku, nawet wówczas, gdy nie odczuwamy absolutnie żadnych niepokojących symptomów. Choroby nerek niekiedy przez długi czas nie dają żadnych objawów.

Odczyn Biernackiego (OB)

OB jest badaniem pozwalającym w sposób dość powierzchowny wykryć zaburzenia w ogólnym stanie zdrowia i rozpoznać istnienie stanów zapalnych związanych z różnymi chorobami. Należy jednak mieć na uwadze, że jest to mniej dynamiczny wskaźnik niż np. CRP, który także służy do monitowania stanu zapalnego, ale charakteryzuje się wyższą czułością.

Glukoza

Teoretycznie poziom glukozy na czczo jest pierwszym ważnym wskaźnikiem pozwalającym wstępnie rozpoznać cukrzycę, w praktyce jednak kwestię tą należy uściślić. Po pierwsze w rozpoznawaniu cukrzycy warto wykonać jeszcze inne badania, a po drugie podwyższony poziom glukozy może występować też w niektórych stanach chorobowych nie będących cukrzycą. Poziom glukozy dobrze jest zbadać w przypadku nadwagi i otyłości.

Elektrolity (Na, K)

Oznaczenie poziomu elektrolitów ma na celu oczywiście rozpoznawanie ewentualnych zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej. Tego typu nieprawidłowości mogą występować m.in. w chorobach nerek, ale przyczyną może być także odwodnienie organizmu wynikłe z forsownej aktywności fizycznej, której nie towarzyszy adekwatne spożycie płynów. Nieprawidłowy poziom elektrolitów może być przyczyną arytmii i nadciśnienia.

TSH lub lepiej – cały panel tarczycowy

Oznaczenie poziomu TSH pozwala ocenić funkcjonowanie tarczycy. Podwyższony poziom tego hormonu może sugerować niedoczynność tarczycy, a zbyt niski nadczynność tego gruczołu. Zaburzenia funkcji tarczycy wpływają m.in. na przemianę materii i mogą rzutować na masę i skład ciała. W celu bardziej holistycznej diagnostyki, badanie poziomu TSH należy uzupełnić o oznaczenie poziomów: wolnej tyroksyny (fT4) i wolnej trójjodotyroniny (fT3).

Morfologia krwi

Morfologia krwi obwodowej to jedno z najbardziej podstawowych badań. Można je potraktować jako holistyczną analizę wszystkich rodzajów komórek krwi, zarówno czerwonych jak i białych oraz trombocytów. Wykorzystuje się te badania do monitowania ogólnego stanu zdrowia i punkt wyjścia do zlecania innych badań. Znaczna część chorób powoduje zmiany w obrazie morfologii krwi.

Lipidogram

Lipidogramem nazywamy bardzo szczegółowe badanie, w skład którego wchodzi oznaczenie parametrów takich jak:

• poziom cholesterolu całkowitego,
• poziom lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) czyli tzw. „zły cholesterol”,
• poziom lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL) czyli tzw. „dobry cholesterol”,
• poziom triglicerydów.

Lipidogram wykonuje się celu rozpoznania miażdżycy lub ryzyka wystąpienia tej choroby. Należy jednak wiedzieć, iż zaburzenia w parametrach lipidowych mogą mieć rozmaite przyczyny i warto tychże przyczyn poszukać.

Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, GTP, BIL)

Próby wątrobowe są wykonywane – jak sama nazwa wskazuje – w celu oceny kondycji wątroby, ale także – dróg żółciowych. Wykonać je warto przede wszystkim po farmakoterapii, a także w sytuacji gdy pojawiają się pewne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Próby wątrobowe warto robić przy stosowaniu środków niedozwolonych (to w zasadzie konieczność). Na badanie jednak udać należy się po przynajmniej 24 godzinach bez treningu. Inaczej wynik będzie zafałszowany.

Testosteron całkowity

Poziom testosteronu warto badać regularnie, spadek produkcji tego hormonu bowiem mocno odbija się na komforcie życia, a niekiedy wręcz niesie za sobą poważne problemy. Do obniżenia jego produkcji mogą przyczynić się m.in.: zła dieta, nadmiar stresu, otyłość i wiele innych czynników. Poziom testosteronu spada wraz z wiekiem, co powoduje również obniżenie libido, sprawności fizycznej, witalności i samopoczucia.

PSA całkowity

PSA całkowity oznacza się w celu oceny ryzyka wystąpienia przerostu lub nowotworu gruczołu krokowego. Badanie to winno być wykonywane rutynowo po 40 roku życia, a także wcześniej u panów stosujących środki dopingujące.

Mocznik i kreatynina

Mocznik i kreatynina to parametry przydatne do oceny funkcji nerek. Podwyższone wartości mogą sugerować problem z pracą wspomnianego narządu, choć niekiedy ich przyczyną jest po prostu odwodnienie lub rozmaite zaburzenia metaboliczne.

Kał na obecność krwi utajonej

To badanie pozwala na wykrycie utajonego krwawienia z przewodu pokarmowego, co może świadczyć o poważnych nieprawidłowościach i chorobach nowotworowych. To badanie co jakiś czas powinien wykonywać sobie każdy, a zwłaszcza panowie z pozytywnym wywiadem rodzinnym w kierunku chorób nowotworowych przewodu pokarmowego.

Podsumowanie

Wymienione powyżej badania to oczywiście nie wszystkie, które warto wykonać będąc mężczyzną. Do innych przydatnych zaliczyć można m.in. poziom kortyzolu, estradiolu czy prolaktyny. Z drugiej strony nie jest powiedziane, że trzeba wykonywać wszystkie badania z omawianej listy. Niekiedy na start wystarczą podstawowe, czyli morfologia, OB lub CRP, badanie ogólne moczu i zależnie od potrzeby poziom testosteronu (przy niskiej witalności), lipidogram (przy nadwadze i otyłości), TSH lub próby wątrobowe. Niemniej jednak badać się warto, bo pomaga to zrozumieć przyczyny dolegliwości, które nas trapią i pozwala też zażegnać istniejący problem przy zastosowaniu dobrze ukierunkowanych metod, choć w kwestii interpretacji wyników oraz zalecenia odpowiedniej strategii działania należy skonsultować się z odpowiednim specjalistą.