Wraz z wiekiem zmienia się wiele rzeczy w naszych organizmach. Część z tych zmian jest widoczna i są to nie tylko zmarszczki i siwe włosy, ale także inny skład ciała. W miarę upływających lat tracimy tkankę mięśniową i nabywamy więcej tłuszczowej. Mężczyźni zazwyczaj w okolicach brzucha, a kobiety na biodrach i udach. Na kobiety czeka jeszcze jeden proces – menopauza i choć mężczyzn również dotyczy andropauza, to w ich przypadku proces ten nie jest tak uciążliwy.
Czym jest menopauza?
Jest to taki okres, w którym zmniejsza się płodność na skutek zmian hormonalnych. Wraz z tym procesem wiele kobiet może zaobserwować zwiększanie się ilości tkanki tłuszczowej, nie tylko w wyżej wymienionych obszarach, ale także w okolicy brzucha. Zastanawiające może być, czy to właśnie zmiany hormonalne odpowiadają za przyrost tkanki tłuszczowej, który pojawia się wraz z wiekiem.
Czy zmiany hormonalne to główny winowajca wzrostu wagi związanego z wiekiem?
Odpowiadając twierdząco na zadane pytanie, czyż nie byłaby to wygodna i najprostsza odpowiedz? Ot, znalazł się winowajca i nic nie można z tym zrobić.
Otóż trzeba wiedzieć, że hormony, owszem, wpływają na przyrost tkanki tłuszczowej wraz z wiekiem, ale jest to tylko część równania. Wciąż duże znaczenie ma styl życia, to jak się odżywiasz, czy w Twoim życiu ma miejsce regularna aktywność fizyczna i wiele innych.
Jaki udział w gromadzeniu tkanki tłuszczowej u kobiet mają hormony?
Z pewnością zastanawiasz się, co takiego jest w tych hormonach, że częściowo przyczyniają się do gromadzenia tłuszczu wraz z upływającymi latami. Otóż wpływają one na przyrost masy ciała na kilka sposobów.
- Po pierwsze, podczas menopauzy naturalna jest zmiana równowagi estrogenu i progesteronu, i to jest jedna z przyczyn gromadzenia większej ilości tkanki tłuszczowej.
- Po drugie, wraz z wiekiem następuje utrata masy mięśniowej, tzw. sarkopenia. Mięśnie spalają najwięcej kalorii, więc tracąc je, spalasz mniej energii w ciągu dnia. Żeby temu przeciwdziałać, warto regularnie trenować siłowo, dzięki czemu zachowasz lepsze proporcje tkanki mięśniowej do tłuszczowej, nie wspominając już o lepszej kondycji i sprawności.
- Po trzecie, wraz z wiekiem zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia zmian w poziomie wielu hormonów, i to nie tylko płciowych (tj. estrogenu, progesteronu i testosteronu).
Jakie jeszcze hormony ulegają zmianie wraz z wiekiem?
- Hormon wzrostu — hormon wytwarzany przez przysadkę mózgową, który także "kontroluje" ilość tłuszczu zgromadzonego w organizmie i zmniejsza masę mięśniową wraz z wiekiem.
- Insulina — hormon produkowany przez trzustkę, regulujący poziom cukru we krwi.
- Leptyna — białko wytwarzane przez komórki tłuszczowe regulujące apetyt.
- Kortyzol (hormon stresu) — ma tendencję do wzrostu wraz z wiekiem i jest istotnym czynnikiem przyczyniającym się do gromadzenia tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha.
Mniejsza wrażliwość na insulinę
Kolejnym czynnikiem wpływającym na przyrost masy ciała po menopauzie jest spadek wrażliwości na insulinę. Gdy w wieku średnim spada wrażliwość na insulinę, tracisz pewnego rodzaju metaboliczną elastyczność, czyli zdolność do przełączania się między wykorzystaniem glukozy i tłuszczu jako źródła paliwa.
W związku z tym "gromadzisz" więcej węglowodanów we krwi i masz mniejszą zdolność do rozkładania tłuszczu i wykorzystywania go jako energii. Spalasz mniej kalorii niż wcześniej. A jeśli dodasz do tego wcześniej wspomniany spadek ilości posiadanej tkanki mięśniowej, to ryzyko przytycia znacznie wzrasta.
Styl życia a przyrost masy ciała wraz z wiekiem
Jak już wspomniałam, nie tylko hormony odpowiadają za zwiększenie wagi i ilości tkanki tłuszczowej w organizmie wraz z wiekiem.
Istnieją także inne czynniki takie jak:
- apetyt na niezdrowe i tuczące jedzenie, które prowadzi do przejadania się,
- niedobór snu, który zwiększa poziom kortyzolu,
- siedzący tryb życia, który nie tylko pogarsza naszą sprawność, ale przede wszystkim przyczynia się do spadku masy mięśniowej i znikomego spalania kalorii w ciągu dnia.
Jak łatwo zauważyć, zmiany, które zachodzą w naszym organizmie, mogą wynikać zarówno z upływających lat, jak i naszych nawyków. Mamy zatem częściowy wpływ na to, co się dzieje z naszym ciałem.
Podsumowanie
Ciężko jest oddzielić skutki menopauzy od stylu życia, ale nie da się ukryć, że zmiany hormonalne pojawiające się wraz z wiekiem mają istotny wpływ na skład ciała każdej kobiety w średnim wieku. Mimo wszystko nie warto siadać i mówić „A to pech, hormony szaleją”. Wciąż styl życia ma ogromne znaczenie i może zmniejszyć negatywne efekty zmian hormonalnych. Co więcej, może też wpływać bezpośrednio na te hormony, spowalniając nieco pewne nieuniknione zmiany albo ich efekt uboczny. Wciąż masz szansę na zgrabną sylwetkę, o ile o siebie zadbasz.
Odżywiaj się zdrowo, unikaj przejadania się, szczególnie żywnością przetworzoną, dbaj o regularną aktywność fizyczną i odpowiednią ilość snu.