Czy duże ilości białka faktycznie uszkadzają nerki?

Ze świecą próżno, by szukać…

Tak naprawdę przeprowadzono wiele badań i istnieje sporo publikacji naukowych dotyczących wpływu wysokiej podaży protein na funkcjonowanie nerek. Faktycznie zaobserwowano, że bardzo duży udział białka w diecie stanowi pewne obciążenie dla tego narządu, co więcej zauważono także, iż przewlekłe, długotrwałe spożywanie znacznych ilości protein może doprowadzić do zmian w obrębie nerek, które jednak wbrew początkowym przewidywaniom nie mają charakteru patologicznego – a adaptacyjny. Nie istnieją jednak dane naukowe, na podstawie których można byłoby jednoznacznie stwierdzić, że wysoka podaż protein grozi trwałym uszkodzeniem nerek u osób bez problemów zdrowotnych związanych z funkcjonowaniem tego narządu. Warto wspomnieć, że przeprowadzano również badania z udziałem wyczynowych sportowców spożywających nawet 2,8g białka na kg masy ciała.

Czy można powiedzieć, że ryzyko nie istnieje?

Niestety nie. Jedyne co można jednoznacznie stwierdzić, to że w przypadku osób zdrowych i spożycia białka sięgającego 3 g na kilogram masy ciała, w żadnym badaniu nie zaobserwowano symptomów uszkodzenia nerek. Należy jednak bezwzględnie pamiętać, iż sytuacja zupełnie inaczej wyglądać może u osób z istniejącą już dysfunkcją nerek. U osób z łagodną niewydolnością tego narządu, zwiększenie podaży protein przyspiesza postęp choroby, a zmniejszenie – może go spowolnić. Sytuacja różnie może wyglądać także u osób z kamicą nerkową, a także w przypadku istniejącego już nadciśnienia. Warto także pamiętać, że znaczne spożycie produktów białkowych sprzyja zaburzeniu równowagi kwasowo zasadowej i musi być równoważone odpowiednio wysokim udziałem w diecie pokarmów o charakterze zasadotwórczym (owoce warzywa), w innym wypadku ryzykujemy zaburzeniem pracy wielu układów i narządów.

Ile to „dużo”?

Należy pamiętać o tym, że są pewne granice windowania spożycia protein. Tak naprawdę już podaż białka w ilości około 2 g na kg masy ciała uznać należy za relatywnie wysoką w stosunku do obowiązujących norm dla osób nieuprawiających sportu. Warto także zdać sobie sprawę,iż brak jest badań weryfikujących skutki zdrowotne diet skrajnie wysokobiałkowych, gdzie podaż tego makroskładnika sięga 400 g na dobę. Wreszcie też polecałbym wziąć pod uwagę fakt, że istnieją inne potencjalne konsekwencje zdrowotne wynikające z nadmiernej podaży białka niż tylko wspomniane tutaj, domniemane uszkodzenie nerek. Nadmierne spożycie protein może stanowić istotne obciążenie dla wątroby oraz dla układu nerwowego, a oparcie swojego menu jedynie o chude pokarmy białkowe z wykluczeniem produktów węglowodanowych i tłuszczowych może nawet stanowić zagrożenie dla życia (rabbit starvation syndrome). W przypadku osób trenujących siłowo nie ma podstaw ku temu, by przekraczać pułap 2 – 2,5 g białka na kg masy ciała (około 25% dziennego zapotrzebowania na energię).

Podsumowanie

Chociaż nikt nie udowodnił, że wysoka podaż białka stwarza zagrożenie dla nerek, to nie oznacza to, że można bezkarnie zwiększać spożycie tego składnika pokarmowego, w przekonaniu, iż taki zabieg jest w 100-% bezpieczny. Warto zachować umiar i zdrowy rozsądek, nie ulegając przy tym ani panice związanej z rzekomym negatywnym wpływem diet wysokobiałkowych na nerki, ani też nie zawierzając zbytnio teoriom lansowanym przez niektórych „guru”, zgodnie z którymi optymalne spożycie białka oscyluje w przedziale pomiędzy 3 - 4 g na kg masy ciała.