Kreatyna nie działa na mężczyzn w średnim i podeszłym wieku

Badanie naukowe

W eksperymencie z 2014 roku wzięło udział 28 zdrowych mężczyzn w wieku 55-70 lat. 8 z nich nie było w stanie ukończyć badania (zbyt duże obciążenie - 4, konieczność poddania się biopsji – 2, kontuzje – 2). 20 mężczyzn ukończyło testy. Mężczyźni prowadzili rekreacyjną aktywność fizyczną (1-2 razy w tygodniu), jednak nie byli wytrenowani pod względem siłowym (nie prowadzili regularnego treningu oporowego w ostatnim roku). Z badania wykluczono osoby które palą papierosy, używały suplementów lub androgenów w ostatnich 6 miesiącach, stosują statyny, miały raka, chorobą neurologiczną, arytmię, chorobę serca, nerek itd.

Przydzielono ich losowo do grup:

• Monohydrat kreatyny + węglowodany - 20 g kreatyny monohydratu w fazie nasycenia + 5 węglowodanów, przez 7 dni; następnie 0,1 g / kilogram masy ciała monohydratu praz 5 g węglowodanów; średnio 8,8 g w dni treningowe,

• Placebo - identyczne dawkowanie 20 g glukozy przez 7 dni, następnie w dni treningowe 5 g glukozy,

Zastosowano kreatynę firmy Alschem (Degussa Inc., Atlanta, GA) oraz glukozę (DGC AST Sport Science, Golden, CO). Kreatynę podawano w fazie ładowania w 4 porcjach po 5 g. Badanych zaopatrzono w odmierzone dawki suplementów oraz shaker.

Trening

• badani wykonywali wyciskanie leżąc, ściąganie drążka wyciągu, uginanie ramion, prostowanie ramion na wyciągu, wyciskanie nogami, uginanie nóg leżąc oraz prostowanie nóg siedząc (rodzaj FBW),
• każdego ćwiczenia 3 serie po 10 powtórzeń z ciężarem 75% maksymalnego,
• trening prowadzono 3 dni w tygodniu, przez 12 tygodni,
• w trakcie pierwszych 7 dni badani mieli stosować suplement 60 minut po zakończeniu treningu.

Co zbadano?

• skład ciała,
• siłę mięśni,
• krew (testosteron, IGF-1),
• vastus lateralis (mięsień obszerny, boczny) – biopsja.

Pomiary prowadzono przed, po 4 tygodniach, 8 i 12 tygodniach.

Uwarunkowania dietetyczne

• w grupie kreatyny i węglowodanów mężczyźni dostarczali: 2,127 ± 423 kcal (na początku) oraz 2,024 ± 490 kcal (na koniec eksperymentu),

• w grupie placebo mężczyźni dostarczali: 1,889 ± 374 na początku oraz 2,432 ± 680 kcal (na koniec).

Wyniki badania

• zaobserwowano wzrost dla siły w wyciskaniu leżąc, wyciskania nogami,
• wzrosła masa ciała oraz beztłuszczowa masa ciała (LBM),
• zaobserwowano wzrost ilości włókien typu II (siłowych), w porównaniu do typu I (wytrzymałościowych),
• dla grupy węglowodanów i kreatyny w 1 tygodniu zmierzono wagę ciała 88.2 ± 12.4 kg, na koniec eksperymentu: 89.9 ± 11.8 kg,
• dla grupy placebo odpowiednio: 94.4 ± 15.3 (początek), 95.1 ± 15.5 (koniec eksperymentu),
• ilość tkanki tłuszczowej wzrosła w pomijalnym stopniu,
• beztłuszczowa masa ciała (mięśnie) w grupie kreatyny: na początku: 56.6 ± 7.1 kg; na koniec eksperymentu: 58.6 ± 7.9 kg,
• beztłuszczowa masa ciała (mięśnie) w grupie placebo: 58.9 ± 11.2 kg na początku oraz 59.4 ± 10.7 na koniec,
• niestety nie stwierdzono znaczących różnic pomiędzy grupami placebo i kreatyny – pod żadnym względem (przyrostu masy całkowitej, obwodu mięśni, siły w poszczególnych ćwiczeniach, profilem hormonalnym itd.),
• Testosteron mieścił się w zwykłym zakresie 29.9–269.2 pg/ml,
• IGF-1 również nie odbiegał od normy 180–810 pg/ml,
• Po 12 tygodniach nie stwierdzono zmian w ilości testosteronu czy IGF-1.

Dyskusja

Rzuca się w oczy uboga dieta – badani dostarczali mało białka oraz zastosowano niską ogólną podaż kalorii. Mimo wszystko – kreatyna powinna odnieść jakikolwiek efekt. Niestety, nie stwierdzono podobnego działania w porównaniu do grupy placebo. Skuteczny okazał się sam trening siłowym. Z innych badań wiemy, że kreatyna może nie działać na ok. 30% ludzi (Greenhaff, 1997). Jeśli należysz do grupy pechowców – nawet duże dawki kreatyny nie odniosą większego efektu.

Co ciekawe, z innych badań wiemy, że ze starzeniem wiąże się:

• spadek jakość mięśni; sarkopenia (m.in. spada ilość miozyny oraz białek kluczowych dla procesu sprzężenia elektromechanicznego w receptorze rianodynowym i Ca — ATPazie [3]),
• dysfunkcja mitochondriów (atrofia mięśni),
• spadek ilości testosteronu i GH/IGF-1 (spadek produkcji hormonalnej; testosteron – wygaszanie komórek Leydiga w jądrach) [3],
• wzrastająca ilość tłuszczu (nasilona aromatyzacja, spadek masy mięśniowej, insulinooporność, syndrom metaboliczny),
• degeneracja synaps nerwowo-mięśniowych [3],
• utrata motoneuronów z odcinka L-S rdzenia kręgowego, [3].

Najbardziej dotkliwy problem to inna odpowiedź hormonalna, nawet na farmakologię! Stwierdzono, że u mężczyzn w wieku 59-75 lat - podawanie testosteronu enanthate (nawet w dawce 600 mg tygodniowo) nie jest tak efektywne jak u młodych ludzi (19-35 lat). Stwierdzono o 40% większą aromatyzację u starszych panów – przy tej samej dawce testosteronu – z czym wiąże się większa ilość tkanki tłuszczowej u mężczyzn w starszym wieku [ 2] Co to znaczy? Więcej estrogenów – oznacza więcej tłuszczu w „kobiecych rejonach”, mniej mięśni, większą retencję wody i szereg innych problemów.

Wnioski końcowe

Kreatyna nie musi być skuteczna w suplementacji dla osób powyżej 55 roku życia. Pozostaje jednak najważniejszym suplementem dla sportowców bazujących na sile mięśni. Nie sprawdzi się w każdego rodzaju pracy (np. wytrzymałościowej). Kontrowersyjna pozostaje także kwestia ilości form kreatyny dostępnych na rynku.