Badanie naukowe
W badaniach opublikowanych 3 lutego 2014 roku podwójnie ślepa próba – sprawdzono jak witamina C i E wpływają na adaptację do wysiłku wytrzymałościowego.
35 kobiet i mężczyzn przydzielono losowo do jednej z dwóch grup:
- 1 g witaminy C oraz 235 mg witaminy E raz dziennie,
- placebo.
Suplementację witaminami lub placebo kontynuowano 11 tygodni. W trakcie podawania antyutleniaczy uczestnicy prowadzili trening obejmujący 3-4 sesje tygodniowo, głównie biegania. Trening podzielono na:
- HIIT (trening interwałowy, wysokiej intensywności) – 4-6 części trwających po 4-6 minut, z intensywnością rzędu 90% tętna maksymalnego (HR),
- cardio – wysiłek jednostajny; 30-60 minut pracy, z intensywnością rzędu 70-90% tętna maksymalnego (HR).
Zmierzono maksymalne pochłanianie tlenu przez organizm (VO2 max) w trakcie biegu z prędkością submaksymalną oraz podczas testu wahadłowego (naprzemienne sprinty na odcinku 20 m, powtarzane do wyczerpania ang. shuttle run test). Pobrano próbki krwi oraz mięśni przed i po zakończeniu eksperymentu.
Wyniki badania
- Grupa pierwsza poprawiła wynik biegu wahadłowego o 10±11%, a VO2 max wzrosło o 8±5%.
- Grupa placebo – bieg wahadłowy: poprawa o 14±17%, a VO2 max wzrosło o 8±5%.
Okazało się, że na poziomie komórkowym w mięśniu obszernym bocznym (udo) oksydaza cytochromowa, będąca kluczowym enzymem łańcucha oddechowego (kompleks IV) – COX-4 oraz PGC-1 alpha (koaktywator i regulator metaboliczny) wzrosły tylko w grupie placebo. Odpowiednio: COX-4 o +59±97%, a PGC-1 o +19±51%. W grupie witaminy C i E odnotowano „zablokowanie” procesów adaptacji do wysiłku i (odpowiednio COX-4 zmniejszył się o 13±54%, a PGC-1 o 13±29%).
Wnioski z badania
Antyutleniacze mogą blokować na poziomie komórkowym adaptację do treningu wytrzymałościowego. Naukowcy nie stwierdzili znaczącego wpływu na VO2 max ani na wynik biegu wahadłowego (choć grupa placebo osiągnęła nieco lepszy rezultat – w naprzemiennych sprintach). Wiemy, że z jednej strony witamina C może obniżać poziom kortyzolu: „stwierdzono, że podawanie biegaczom 1,5 g witaminy C przez 7 dni przed biegiem, w dniu wyścigu oraz 2 dni po zakończeniu biegu przyniosło wyraźny spadek ilości kortyzolu. Najbardziej wyraźny efekt przeciwzapalny zanotowano zaraz po zakończeniu biegu na 90 km. Co ciekawe grupa, której podawano 0,5 g witaminy C, zanotowała o wiele mniejsze efekty – w kontekście ilości kortyzolu i adrenaliny po biegu”.
Jednocześnie wielu naukowców apeluje o ograniczenie stosowania antyoksydantów, szczególnie u sportowców:
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, wytwarzanie RONS (reaktywnych form tlenu i azotu, wolnych rodników) pod wpływem wysiłku fizycznego jest odpowiedzią prawidłową, a nawet konieczną do osiągnięcia adaptacji do większych obciążeń fizycznych. W wyniku działania RONS, w ciągu pierwszych 24 godzin od zakończenia wysiłku w mięśniach szkieletowych pojawia się kilkaset różnych transkryptów, w tym także genów kodujących białka antyoksydacyjne oraz białka za angażowane w transport tlenu, odpowiedź zapalną i immunologiczną, energetykę komórki i hipertrofię mięśni. Hamowanie generacji RONS przez nadmierne stosowanie antyoksydantów obniża adaptację zawodnika do stresu oksydacyjnego oraz treningu sportowego.
– Medicina Sportiva 2011
Podsumowanie
Należy dobrze rozważyć sens stosowania witamin C i E oraz innych antyutleniaczy u sportowców. Badania naukowe przynoszą różne wyniki. Niektóre wskazują, że nadmierna ochrona przed reaktywnymi formami tlenu i azotu oraz kortyzolem może być szkodliwa dla zdrowia i wyniku sportowego.
