W badaniach opublikowanych 3 lutego 2014 roku, podwójnie ślepa próba – sprawdzono jak witamina C i E wpływają na adaptację do wysiłku wytrzymałościowego.
35 kobiet i mężczyzn przydzielono losowo do jednej z dwóch grup:
-
1 g witaminy C oraz 235 mg witaminy E, raz dziennie,
-
Placebo,
Suplementację witaminami lub placebo kontynuowano 11 tygodni. W trakcie podawania antyutleniaczy uczestnicy prowadzili trening obejmujący 3-4 sesje tygodniowo, głównie biegania. Trening podzielono na:
-
HIIT (trening interwałowy, wysokiej intensywności) – 4-6 części trwających po 4-6 minut, z intensywnością rzędu 90% tętna maksymalnego (HR),
-
Cardio – wysiłek jednostajny; 30-60 minut pracy, z intensywnością rzędu 70-90% tętna maksymalnego (HR),
Zmierzono maksymalne pochłanianie tlenu przez organizmu (VO2 max) w trakcie biegu z prędkością submaksymalną oraz podczas testu wahadłowego (naprzemienne sprinty na odcinku 20 m, powtarzane do wyczerpania ang. shuttle run test). Pobrano próbki krwi oraz mięśni przed i po zakończeniu eksperymentu.
Wyniki?
-
Grupa której podawano 1g witaminy C oraz 235 mg witaminy E, raz dziennie poprawiła wynik biegu wahadłowego o 10±11%, a VO2 max wzrosło o 8±5%,
-
Grupa placebo – bieg wahadłowy: poprawa o 14±17%, a VO2 max wzrosło o 8±5%,
ale okazało się, że na poziomie komórkowym w mięśniu obszernym bocznym (udo) oksydaza cytochromowa, będąca kluczowym enzymem łańcucha oddechowego (kompleks IV) – COX-4 oraz PGC-1 alpha (koaktywator i regulator metaboliczny) wzrosły tylko w grupie placebo. Odpowiednio: COX-4 o +59±97%, a PGC-1 o +19±51%. W grupie witaminy C i E odnotowano „zablokowanie” procesów adaptacji do wysiłku i (odpowiednio COX-4 zmniejszył się o 13±54%, a PGC-1 o 13±29%).
Wnioski?
Antyutleniacze mogą blokować na poziomie komórkowym adaptację do treningu wytrzymałościowego. Naukowcy nie stwierdzili znaczącego wpływu na VO2 max ani na wynik biegu wahadłowego (choć grupa placebo osiągnęła nieco lepszy rezultat – w naprzemiennych sprintach). Wiemy, że z jednej strony witamina C może obniżać poziom kortyzolu: „stwierdzono, że podawanie biegaczom 1,5g witaminy C przez 7 dni przed biegiem, w dniu wyścigu oraz 2 dni po zakończeniu biegu - przyniosło wyraźny spadek ilości kortyzolu. Najbardziej wyraźny efekt przeciwzapalny zanotowano zaraz po zakończeniu biegu na 90 km. Co ciekawe, grupa której podawano 0,5g witaminy C zanotowała o wiele mniejsze efekty – w kontekście ilości kortyzolu i adrenaliny po biegu”.
Jednocześnie wielu naukowców apeluje o ograniczenie stosowania antyoksydantów, szczególnie u sportowców:
Medicina Sportiva 2011:"Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, wytwarzanie RONS (reaktywnych form tlenu i azotu, wolnych rodników) pod wpływem wysiłku fizycznego jest odpowiedzią prawidłową, a nawet konieczną do osiągnięcia adaptacji do większych obciążeń fizycznych. W wyniku działania RONS, w ciągu pierwszych 24 godzin od zakończenia wysiłku w mięśniach szkieletowych pojawia się kilkaset różnych transkryptów, w tym także genów kodujących białka antyoksydacyjne oraz białka za angażowane w transport tlenu, odpowiedź zapalną i immunologiczną, energetykę komórki i hipertrofię mięśni. Hamowanie generacji RONS przez nadmierne stosowanie antyoksydantów obniża adaptację zawodnika do stresu oksydacyjnego oraz treningu sportowego”.
Podsumowanie
Należy dobrze rozważyć sens stosowania witamin C i E oraz innych antyutleniaczy u sportowców. Badania naukowe przynoszą różne wyniki. Niektóre wskazują, że nadmierna ochrona przed reaktywnymi formami tlenu i azotu oraz kortyzolem może być szkodliwa dla zdrowia i wyniku sportowego.
