Gluten a masa i skład ciała – ciekawa zależność

Czym jest gluten?

Gluten to składający się z białek zwanych gliadynami i gluteninami spoisty, koloidalny związek o dość specyficznych właściwościach strukturotwórczych. To dzięki glutenowi produkty takie jak chleb, makaron, naleśniki posiadają spójną i ciągliwą konsystencję. Gluten powszechnie występuje w produktach spożywczych, a jego źródłem są nie tylko typowe produkty pochodzenia zbożowego, ale również inne artykuły spożywcze takie jak sosy, wędliny, słodycze i wiele, wiele innych.

Gluten — kontrowersje

W ostatnich czasach coraz częściej wspomina się o możliwych negatywnych konsekwencjach wynikających z obecności glutenu w diecie. Przy czym zagadnienie to odnoszone jest nie tylko do przypadków osób ze stwierdzoną celiakią lub alergią na ten składnik diety i faktem, że takich przypadków odnotowuje się coraz więcej, ale również bada się możliwy wpływ glutenu na osoby zdrowe [Drago S. i wsp]. Krytyczne podejście względem glutenu prezentują zazwyczaj entuzjaści koncepcji żywieniowej zwanej dietą paleolityczną, zwracając uwagę, że organizm człowieka nie jest przystosowany do spożywania większości produktów zbożowych.

Gluten a masa ciała

Do niedawna jeszcze rozważania na temat negatywnego wpływu glutenu na masę i skład ciała miały charakter jedynie ogólnikowych spekulacji. Przeprowadzone ostatnio badania wskazują, iż zależność takowa faktycznie może istnieć. Grupa naukowców z Universidade Federal de Minas Gerais w Brazylii postanowiła sprawdzić, czy włączenie lub wyłączenie z diety myszy glutenu może mieć wpływ na masę i skład ciała. W tym celu zwierzęta zostały podzielone na dwie grupy, pierwsza otrzymywała wysokokaloryczną dietę, w której 4,5% energii pochodziło z glutenu, druga – taką samą dietę pozbawioną tego składnika.

Co się okazało?

Pod ośmiu tygodniach trwania eksperymentu myszy z dietą bezglutenową ważyły mniej niż myszy karmione karmą z glutenem. Efekt ten związany był z mniejszym przyrostem tłuszcz w przypadku „mysiej diety paleo”. Gospodarka insulinowa u zwierząt karmionych glutenem była bardziej rozregulowana: poziom insuliny był wyższy, a wrażliwość tkanek na jej działanie – niższa. Zaobserwowano także, iż u myszy przypisanych do diety bezglutenowej wzrosła aktywacja receptorów jądrowych zwanych PPAR-α. W praktyce oznacza to zdolność do intensywniejszego spalania tłuszczu. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż u zwierząt, które nie jedzą glutenu zanotowano niższą aktywność mediatorów stanu zapalnego.

Podsumowanie

Czy wyniki badań prowadzonych na myszach muszą mieć przełożenie na ludzi? Odpowiedź brzmi: nie, nie muszą, ale – mogą. W przypadku glutenu obserwowaną zależność należy uznać za potencjalnie możliwą. Biorąc dodatkowo pod uwagę wyniki badań przeprowadzonych przez naukowców takich jak Alessio Fasano, warto zachować umiar w spożywaniu zasobnych w gluten produktów zbożowych.