Viagra była kiedyś jednym z najpopularniejszych leków firmy Pfizer, generowała sprzedaż ponad miliarda dolarów rocznie przez 17 lat, a szczyt w wysokości 2,1 miliarda dolarów osiągnięto w 2012 roku. Jej popularność jest ogromna, mimo iż na rynku istnieje kilkaset produktów o podobnych właściwościach należących do grupy inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (IPDE5).
Przykładowo Viagra przyniosła dodatkowe 27 milionów dolarów w globalnej sprzedaży między drugim a trzecim kwartałem 2020 r., owocując 121 milionami dolarów zysku w trzecim kwartale, zgodnie z bazą danych Pharma Intelligence Center, Drug Sales and Consensus Forecast firmy GlobalData.
Jednak istnieje ciemna strona avanafilu (Stendru), sildenafilu (Viagry), tadalafilu (Cialis) oraz vardenafilu (Levitry). Powiązano te środki z poważnymi chorobami wzroku, które mogą doprowadzić do ślepoty. Doniesienia pojawiły się 7 czerwca 2022 r. na łamach „Journal of the American Medical Association”.
Co może powodować Viagra i podobne środki?
W dużym badaniu obserwacyjnym w USA regularne stosowanie inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (PDE5I) w zaburzeniach erekcji wiązało się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia u starszych mężczyzn:
Kohorta składała się z ok. 213 tysięcy mężczyzn otrzymujących IPDE5, w tym sildenafil, tadalafil, wardenafil i awanafil. Wystąpiło u nich łącznie 1146 uszkodzeń wzroku, w tym 278 przypadków surowiczego odwarstwienia siatkówki, 628 niedrożności naczyń żylnych siatkówki oraz 240 niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego.
Jakie jest ryzyko brania Viagry?
Ryzyko wystąpienia surowiczego odwarstwienia siatkówki było 2,58-krotnie wyższe, niedrożności naczyń żylnych siatkówki 44% wyższe, a niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego ponad dwukrotnie wyższe, w porównaniu do grupy kontrolnej. Niemniej rozpatrując ilość przypadków zmian wzroku na potężną grupę 213 tys. mężczyzn oszacowane ryzyko stosowania środków z grupy PDE5 wynosiło tylko 15,5 przypadku na 10,000 osobo-lat, a więc nie było aż tak znaczące.
Co to jest niedrożność naczyń żylnych siatkówki i skąd się bierze?
Niedrożność naczyń żylnych siatkówki (RVO) jest drugą po cukrzycy przyczyną ślepoty związaną z chorobami siatkówki o podłożu naczyniowym.
Według lekarzy specjalistów z Katedry Okulistyki Kliniki Okulistyki i Onkologii Okulistycznej UJCM w Krakowie, do wystąpienia RVO najczęściej predysponują:
wiek (50% chorych ma co najmniej 65 lat),
choroba nadciśnieniowa (a więc pośrednio wszystkie sterydy anaboliczno-androgenne; SAA),
hiperlipidemia (SAA, niewłaściwa dieta),
cukrzyca (hormon wzrostu, SAA, uwarunkowania genetyczne, brak ruchu, dieta),
otyłość (brak ruchu, dieta),
wzmożona lepkość krwi, nadmiar krwinek czerwonych (a więc pośrednio wszystkie sterydy anaboliczno-androgenne),
Skąd się bierze niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego?
Z kolei do wystąpienia niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego (ION) predysponują:
nadciśnienie tętnicze (SAA, utrzymanie dużej, nadmiarowej masy ciała, uszkodzenia nerek),
cukrzyca (hormon wzrostu, SAA, uwarunkowania genetyczne, brak ruchu, niewłaściwa dieta),
miażdżyca (SAA, uwarunkowania genetyczne, brak ruchu, niewłaściwa dieta),
choroba niedokrwienna serca (uwarunkowania genetyczne, brak ruchu, niewłaściwa dieta),
zaburzenia działania tarczycy (nadużywanie hormonu wzrostu oraz T4, T3),
wady zastawek serca (niektóre farmakologiczne środki odchudzające np. fenfluramina; prawdopodobnie fentermina, popularna na czarnym rynku pod marką Adipex),
hipercholesterolemia (SAA, uszkodzenia wątroby, uwarunkowania genetyczne, brak ruchu, niewłaściwa dieta),
wzrost lepkości, krzepliwości i inne związane z tym choroby (SAA),
dializy (wielu kulturystów w schyłkowym okresie życia),
zespół bezdechu nocnego (SAA mogą wywoływać obturacyjny bezdech senny poprzez różne mechanizmy, swoją rolę odgrywa tu również nadmiarowa masa ciała; centralny bezdech senny może wywołać niewydolność serca, a jest to typowa wywołana przez SAA i hormon wzrostu choroba, prowadząca do przedwczesnego zgonu),
palenie tytoniu,
migrena i inne zespoły naczynioskurczowe.
Źródło: prof. dr hab. n. med. Zofia Mariak, dr n. med. Iwona Obuchowska „Przednia niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego”.
Niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego może prowadzić do obumarcia i zaniku włókien nerwu wzrokowego.
Podsumowanie
Jak widać, do tych ważnych przyczyn wystąpienia chorób siatkówki i nerwu wzrokowego należy dopisać również stosowanie avanafilu (Stendru), sildenafilu (Viagry), tadalafilu (Cialis) oraz vardenafilu (Levitry). Nie wiem, jak dalece wyniki cytowanego badania przekładają się na osoby młodsze, ale na pewno ryzyko może zwiększać jednoczesne stosowanie SAA, utrzymywanie nadmiarowej masy ciała, występowanie cukrzycy, miażdżycy. Nie wiemy, czy decydującym czynnikiem nie był tu przypadkiem wiek mężczyzn z danej kohorty. Niemniej sięgając po środki farmakologiczne, należy pamiętać, iż zawsze jest to broń obosieczna.
Źródła:
JAMA Ophthalmol. 2022;140(5):480-484. doi:10.1001/jamaophthalmol.2022.0663
Slomski A. Regular Use of Erectile Dysfunction Drugs Associated With Eye Problems https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2792991?guestAccessKey=693902ec-d6d0-4e9a-820e-ccee94320801&utm_source=silverchair&utm_medium=email&utm_campaign=article_alert-jama&utm_content=olf&utm_term=060822
https://www.pharmaceutical-technology.com/comment/viagra-competition-q3-sales/
Agnieszka Kubicka-Trząska, Bożena Romanowska-Dixon Diagnostyka i leczenie niedrożności naczyń żylnych i tętniczych siatkówki https://www.termedia.pl/Czasopismo/-8/pdf-14374-1?filename=Diagnostyka%20i%20leczenie%20niedroznosci%20naczyn.pdf
prof. dr hab. n. med. Zofia Mariak, dr n. med. Iwona Obuchowska „Przednia niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego”. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/neurookulistykaizez/82896,przednia-niedokrwienna-neuropatia-nerwu-wzrokowego
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
