O insulinooporności ostatnio mówi i pisze się wiele, podobnie też częstym tematem dyskusji, artykułów i rozmaitych opracowań jest wpływ witaminy C na nasze zdrowie. Co ciekawe, rzadko powyższe zagadnienia łączone są ze sobą w sposób, który wyeksponowałby istniejącą pomiędzy nimi zależność. Faktem niezaprzeczalnym jest to, że ona istnieje i ma duże znaczenie dla funkcjonowania organizmu.
Czym jest insulinooporność?
Insulinooporność to stan, który manifestuje się istotnym zaburzeniem homeostazy glukozowej, co wynika z obniżonej wrażliwości tkanek docelowych na działanie insuliny, pomimo jej prawidłowego lub podwyższonego stężenia w surowicy krwi. W praktyce insulinooporność może przybierać różne formy. Dotyczyć może nieprawidłowości w obrębie samej insuliny lub zaburzeń na poziomie receptora insulinowego, a nierzadko także – dysfunkcji transporterów glukozy lub enzymatycznych elementów szklaku insulinowego. Insulinooporność to zatem problem złożony, który można rozpatrywać zarówno na różnych płaszczyznach insuliny, jak i również receptora i szlaku insulinowego. Jednocześnie odnosić się może do różnych tkanek i narządów (do tkanki mięśniowej, tkanki tłuszczowej i wątroby).
Witamina C – biologiczna rola
Witamina C zwana też kwasem l-askorbinowym to niezbędny składnik naszej diety. Związek ten pełni w organizmie ludzkim szereg ważnych funkcji.
Do najważniejszych jego zadań należą:
działanie antyoksydacyjne – ochrona przed negatywnymi skutkami stresu oksydacyjnego - kwas askorbinowy współdziała z koenzymem Q i glutationem,
regulacja działania układu odpornościowego – wysokie dawki witaminy C mogą być korzystne przy pierwszych objawach przeziębienia lub grypy,
udział w syntezie kolagenu – kolagen to podstawowe białko tkanki łącznej – wpływa na stan skóry i elementy aparatu ruchu, bez witaminy C białko to powstawać nie może,
uczestnictwo w przemianach, jakim poddawana jest tyrozyna – aminokwas ten jest prekursorem ważnych biologicznie związków,
udział w produkcji hormonów sterydowych – mało znane oblicze kwasu askorbinowego.
Insulinooporność a kwas askorbinowy
Insulinooporność wpływa na bilans ustrojowy kwasu askorbinowego oraz oddziałuje na jego transport i metabolizm. Warto wiedzieć, iż witamina C posiada wspólny system dokomórkowego transportu z glukozą. Tak więc związki te mogą konkurować ze sobą o dostęp do odpowiednich nośników. Przewlekła hiperglikemia występująca przy zaburzeniach gospodarki insulinowo- glukozowej może powodować wewnątrzkomórkowy niedobór witaminy C przez kompetycyjne blokowanie jej transportu. W efekcie nawet przy odpowiedniej podaży wspomnianego składnika pokarmowego, komórki nie są odpowiednio w niego zaopatrzone. To jednak nie wszystko. Dodatkowo hiperglikemia i hiperinsulinemia kompensacyjnie nasilają wydalanie kwasu askorbinowego z moczem. W efekcie pomimo należycie dużej dawki witaminy C, w żywności z ustroju ubywa na tyle dużo tego związku, iż mogą pojawić się niedobory!
Witamina C i kwas dehydroaskorbinowy
W sytuacji gdzie w organizmie permanentnie utrzymuje się podwyższony poziom glukozy, dochodzi do kuriozalnej i zarazem niebezpiecznej sytuacji, gdzie zamiast kwasu askorbinowego do komórek transportowana jest utleniona jego postać, czyli kwas dehydroaskorbionowy (ta forma jest obojętna elektrycznie i podlega innym mechanizmom transportu). Zaburzenie równowagi w poziomie kwasu askorbinowego i kwasu dehydroaskorbionwego skutkuje obniżeniem zdolności antyoksydacyjnych w przestrzeni wewnątrzkomórkowej. I w tym miejscu błędne koło się zamyka, gdyż nasilenie reakcji rodnikowych, sprzyja zaburzeniom gospodarki insulinowo- glukozowej. W efekcie pogłębia się insulinooporność i... niedobór witaminy C.
Zalecenia
Mając na uwadze wszystkie przedstawione powyżej zależności, należy podkreślić, iż kluczem do „efektywnego zarządzania ustrojowego” witaminą C, czyli zarazem – do wykorzystania jej biologicznego potencjału, konieczne jest pozbycie się insulinooporności. W praktyce oczywiście nie jest to zawsze proste, a niekiedy okazuje się wręcz niewykonalne (np. gdy problem ma podłoże genetyczne).
Warto jednak wiedzieć, iż bardzo duży wpływ na wrażliwość insulinową mają czynniki zewnętrzne takie jak:
sposób odżywiania,
aktywność fizyczna,
czas trwania i jakość snu,
natężenie stresu i umiejętność radzenia sobie z jego skutkami,
używki takie jak alkohol czy narkotyki,
farmakoterapia.
Bardzo ważnym czynnikiem oddziałującym na równowagę glukozową jest też skład ciała. Wysoki poziom tkanki tłuszczowej w sposób wielokierunkowy obniża wrażliwość insulinową. Związane jest to z jednej strony z aktywnością produkowanych przez adipocyty substancji zwanych adipokinami, a z drugiej strony, przez wynik z nasilonego uwalniania kwasów tłuszczowych, które dostają się do różnych komórek i po licznych przemianach zaburzają szlak insulinowy.
Zmiana diety, zwiększenie aktywności fizycznej, obniżenie nadmiernej masy ciała, poświęcenie należytej uwagi temu, ile trwa i w jakich warunkach przebiega sen oraz wdrożenie metod zarządzania stresem, to kluczowe czynniki pozwalające obniżyć insulinooporność.
Dodatkowo w przypadku stwierdzonej insulinooporności, organizm potrzebuje wzmożonych dowozów witaminy C. Innymi słowy, przy zaburzeniach metabolicznych tego typu, konieczne jest zwiększenie udziału w diecie produktów takich jak świeże warzywa i owoce (podaż owoców winna być uzależniona od ustalonych limitów węglowodanowych). Niekiedy też, zasadne okazuje się wprowadzenie dodatkowej suplementacji.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
