Od wielu lat pojawiają się krytyczne głosy dotyczące wpływu mediów społecznościowych na funkcjonowanie dzieci, nastolatków, a także młodych ludzi dorosłych. Jedne grupy naukowców, ostrzegają, iż używanie aplikacji mediów społecznościowych prowadzi do zaburzenia syntezy dopaminy, inni, że trwale zmienia strukturę mózgu i wielkość jego określonych obszarów (np. istoty szarej, kory mózgu).
Moim zdaniem podstawowy problem dotyczy codziennej obserwacji życia osób o niezwykłych predyspozycjach sylwetkowych, powoduje to znaczące pogorszenie samooceny, szczególnie młodych kobiet i mężczyzn.
Jaką rolę odgrywa dopamina?
Dopamina w ciele prążkowanym odgrywa kluczową rolę w dla funkcji poznawczych i zachowania. Przykładowo utrata komórek w tym rejonie następująca w chorobie Parkinsona wywołuje zaburzenia motoryczne i poznawcze. Ten rejon mózgu reguluje zachowanie, ponieważ dopamina jest elementem układu nagrody.
W tym kontekście warto przypomnieć, iż liczne narkotyki powodują wyrzut dopaminy. Przykładowo kokaina i rodzina amfetamin (w tym metamfetamina) powodują wyrzut dopaminy, a obu środkom przypisuje się hamowanie wychwytu zwrotnego neuroprzekaźnika (kokaina powoduje bardzo silne tłumienie wychwytu, przez co dopamina dłużej działa w ustroju).
Wynikające z tego nasilenie neuroprzekaźnictwa dopaminergicznego prowadzi do uzależnienia. Nasilenie uwalniania dopaminy z prążkowia pozytywnie koreluje z hedoniczną odpowiedzią na amfetaminę, czyli np. uczuciem euforii. Niestety, ma to poważne konsekwencje i może trwale zmienić funkcjonowanie mózgu oraz radzenie sobie ustroju z wychwytem dopaminy. Naukowcy sugerują, że amfetamina uszkadza funkcjonowanie transportera dopaminy.
Czy smartfony mogą zmieniać funkcjonowanie mózgu?
Tak, naukowcy stwierdzili, że wyższy odsetek interakcji z aplikacjami społecznościowymi koreluje z niższą zdolnością syntezy dopaminy w mózgu. Osoby mające niższą syntezę dopaminy chętniej korzystały z aplikacji społecznościowych.
Dodatkowo osoby z ADHD wykazują zarówno niższą zdolność syntezy dopaminy, jak i są bardziej podatne na uzależnienie od mediów społecznościowych.
Przy tym najbardziej komiczny jest fakt, iż w USA legalnie można stosować jako „lek na ADHD” Adderall, zawierający amfetaminę i dekstroamfetaminę oraz ritalin zawierający metylfenidat. Metylfenidat pozostaje środkiem ściśle kontrolowanym przez DEA (Drug Enforcement Administration) agencję do walki z narkotykami, ponieważ figuruje w wykazie nr II, a więc jest narkotykiem o dużym potencjale, skłaniającym do przedawkowywania, stosowanie prowadzi do uzależnienia psychicznego i fizycznego (dokładnie na tym samym wykazie figuruje Adderall).
Podsumowanie
Nie wiemy do końca czy używanie mediów społecznościowych powoduje spadek syntezy dopaminy w mózgu, czy jest odwrotnie i to osoby mające niższą syntezę dopaminy chętniej korzystają z aplikacji społecznościowych. Niemniej jest to kolejny argument, by ograniczyć tego rodzaju interakcje, ze względu na negatywny wpływ na funkcjonowanie mózgu.
Poza tym jest już o wiele za późno, by wprowadzać regulacje dotyczące najmłodszych użytkowników telefonii, poza tym zakazy dotyczące tej sfery życia mogą być mało skuteczne.
Źródła:
Andrew Westbrook i in. Striatal dopamine synthesis capacity reflects smartphone social activity https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8170001/
P Hartvig i in. Amphetamine effects on dopamine release and synthesis rate studied in the Rhesus monkey brain by positron emission tomography https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9295169/
W C Drevets i in. Amphetamine-induced dopamine release in human ventral striatum correlates with euphoria https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11164755/
C Saunders i in. Amphetamine-induced loss of human dopamine transporter activity: an internalization-dependent and cocaine-sensitive mechanism https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10823899/
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.