Nieprawidłowe wyniki badań profilu lipidowego wymagają w pierwszej kolejności konsultacji z lekarzem, w drugiej natomiast należy zrewidować swój dotychczasowy sposób odżywiania i tryb życia, w celu wprowadzenia stosownych modyfikacji. Poniżej przedstawiam najważniejsze zalecenia – nie tylko żywieniowe, pomocne w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia, w tym miażdżycy i dyslipidemii, polecane m.in. przez Instytut Żywności i Żywienia:
- Normalizacja masy ciała – pierwsze efekty będą widoczne po kilku tygodniach od wprowadzenia zdrowych nawyków żywieniowych i poprawie jakości spożywanych produktów. Warto jednak skonsultować się z dietetykiem, który pomoże zaplanować odpowiednią dietę ubogoenergetyczną – zwłaszcza jeśli nie posiadamy specjalnie czasu na zgłębianie wiedzy na temat zasad zdrowego odżywiania.
- Porzucenie nałogu tytoniowego i rezygnacja z alkoholu – wizja utraty zdrowia czy nawet życia powinna być wystarczającym bodźcem motywującym do bezpowrotnego rozstania się z papierosami oraz alkoholem.
- Zwiększenie aktywności fizycznej – jednakże należy pamiętać, iż rodzaj, intensywność i długość trwania wysiłku należy dobrać do indywidualnych możliwości organizmu i zwiększać stopniowo. Warto skonsultować się z doświadczonym trenerem lub instruktorem, a także przeorganizować swój plan tygodnia w ten sposób, by uwzględnić regularną aktywność fizyczną jako jego stały element.
- Wyeliminuj z jadłospisu wszelkie „śmieci” – będą to z pewnością wszelkie pokarmy będące źródłem cukrów rafinowanych i niezdrowych tłuszczów (np. uwodornionych). Bez żalu wyrzuć do kosza słodycze, ciasteczka, cukierki i batoniki, płatki śniadaniowe czy kaszki dla dzieci, a także wszelkie dosładzane napoje – w tym również soki owocowe. Do wyeliminowania nadają się również wszelkie przetworzone produkty mleczne, czyli jogurty i serki owocowe, smakowe mleka, serki topione i im podobne wynalazki; a także produkty z oczyszczonej mąki – białe pieczywo, makarony, etc.
- Starannie wybieraj tłuszcze – polecane są przede wszystkim źródła wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA), szczególnie z rodziny omega-3. Znaleźć je można przede wszystkim w tłustych rybach morskich, które należy koniecznie uwzględnić w jadłospisie minimum 2-3 razy w tygodniu. Oprócz tego zaleca się stosować olej rzepakowy nierafinowany oraz oliwę z oliwek.
- Gotuj, piecz, duś – sposób obróbki termicznej wpływa na wartość odżywczą spożywanych pokarmów. Zrezygnuj ze smażenia – zwłaszcza na głębokim oleju.
- Podstawą jadłospisu powinny być produkty nisko przetworzone – czyli chude mięsa, tłuste ryby morskie, świeże warzywa i owoce, orzechy włoskie i migdały – nieprażone i niesolone, chudy nabiał – jogurty i kefiry naturalne oraz twarogi; pełnoziarniste produkty zbożowe, grube kasze oraz rośliny strączkowe.
- Pamiętaj o świeżych owocach i warzywach – tendencja do pomijania ich w jadłospisie i zastępowania multiwitaminą w kapsułce jest powszechnym błędem. Za optymalne uznaje się spożycie około 600-700g świeżych warzyw i owoców (jest to waga części jadalnych, czyli bez pestek, skórek, ogonków, etc.). Pamiętać także należy, iż przetwory owocowe i warzywne nie kwalifikują się jako „świeże” – dotyczy to przede wszystkim soków, dżemów, konfitur, owoców kandyzowanych. Uwzględnić można natomiast soki warzywne.
- Nie dosalaj produktów – staraj się zmniejszyć ilość używanej soli do absolutnego minimum lub jeśli cierpisz na nadciśnienie zrezygnuj z niej w ogóle.
- Pamiętaj o tym aby jadłospis był urozmaicony i smaczny – dzięki temu łatwiej będzie Ci utrzymać założenia diety, a także zmniejszysz ryzyko występowania niedoborów żywieniowych.
Podsumowanie
Powyższe zalecenia mają charakter ogólny - wszelkie działania powinny być podejmowane po konsultacji z lekarzem – w oparciu o indywidualne wyniki badań, ogólny stan zdrowia czy współistnienie innych jednostek chorobowych. Profilaktyka i leczenie chorób związanych z nieprawidłowym metabolizmem lipidów wymagają gruntownego przeanalizowania nie tylko jadłospisu, ale także trybu życia.
