O „zakwaszeniu organizmu” pisze i mówi się wiele. Rzadko niestety rozgłaszane informacje mają rzetelne uzasadnienie. W praktyce z jednej strony można spotkać się ze stwierdzeniem, że zakwaszenie organizmu jest nieosiągalne z udziałem praktyk żywieniowych, z drugiej nie milkną przestrogi, wedle których współczesna żywność zakwasza, a kwasica metaboliczna to stan, który w dzisiejszych czasach zagraża każdemu. W niniejszym artykule postaram się uporządkować dane dotyczące tego zagadnienia.
Równowaga kwasowo-zasadowa od podszewki
Równowaga kwasowo-zasadowa to stan, który umożliwia zachowanie odpowiedniego stężenia jonów wodorowych (pH) w przestrzeniach wewnątrz i zewnątrzkomórkowych. Warto dodać, iż powyższe warunki są po prostu niezbędne dla prawidłowego przebiegu reakcji biochemicznych i dla zachowania homeostazy ustrojowej. Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej stanowi więc dla organizmu najwyższy priorytet – fakt ten już skłania do wniosku, że trudno jest się ot tak „zakwasić”, zwłaszcza że istnieją dwa niezależne mechanizmy regulacyjne pozwalające utrzymać stan równowagi.
Mowa o:
mechanizmie oddechowym (płuca),
mechanizmie nerkowym.
To oczywiście nie wszystko, co należy wiedzieć o możliwościach naszego organizmu. Bardzo ważne jest to, że posiada on również cztery systemy buforujące, które działają bądź to w środowisku zewnątrzkomórkowym, bądź też wewnątrzkomórkowym.
Są to bufory:
wodorowęglanowy,
hemoglobinianowy,
białczanowy,
fosforanowy.
Mając wszystkie powyższe dane na uwadze, trzeba zaznaczyć, że ludzki organizm został dobrze wyposażony przez naturę w instrumenty pozwalające utrzymać równowagę kwasowo-zasadową. Już na tej podstawie można stwierdzić, iż doprowadzenie do kwasicy metabolicznej dietą jest potencjalnie trudne. Czy więc plotki na temat „zakwaszenia dietą” należy włożyć między bajki? Cóż, problem okazuje się bardziej złożony.
Należy podkreślić, że największym problemem jest to, iż utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej w trudnych warunkach może odbywać się kosztem utraty wielu cennych składników, co grozi ich niedoborami, a te natomiast odbijają się negatywnie na kondycji zdrowotnej organizmu oraz – na sprawności mechanizmów buforujących. Tak więc problematyczne może być wystawianie organizmu na wpływ czynników kwasotwórczych nawet pomimo tego, iż nie dochodzi do klasycznego zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej!
Pokarmy kwasotwórcze i pokarmy zasadotwórcze w teorii i praktyce
Bardzo dużo mówi i pisze się o tym, że istnieją pokarmy, które bądź to „zakwaszają”, bądź też „odkwaszają” organizm. Można wręcz spotkać się relacjami osób, które przekonują, że poprzez konsumowanie określonych pokarmów (najczęściej wymienia się tu produkty białkowe), „zakwasiły” swój organizm. Ten „problem” także wymaga pewnego wyjaśnienia.
Faktem niebudzącym wątpliwości jest, że spożywana przez nas na co dzień żywność jest źródłem składników, które w toku licznych przemian, w jakich biorą udział, doprowadzają do powstawania bądź to kwasów, bądź też zasad. W efekcie może dochodzić do obciążenia mechanizmów regulujących równowagę kwasowo-zasadową.
W odniesieniu do produktów żywnościowych możemy mówić o potencjale kwasotwórczym lub zasadotwórczym, a determinujące znaczenie w tej materii ma obecność pierwiastków takich jak:
sód,
potas,
wapń,
magnez,
chlor,
fosfor,
siarka.
Trzy ostatnie z wymienionych składników są kwasotwórcze, Cztery pierwsze z wymienionych pierwiastków wykazują właściwości zasadotwórcze, a trzy ostatnie – kwasotwórcze. Nasza współczesna dieta jest jednak bardziej zasobna w pokarmy o właściwościach zakwaszających.
Najsilniej w tej materii oddziałują na nas następujące produkty:
Jeśli dieta obfituje w wymienione powyżej pokarmy, to organizm musi sobie radzić z dużymi dawkami składników „zakwaszających”. W efekcie mechanizmy regulujące równowagę kwasowo-zasadową mogą ulec nadwyrężeniu, a z ustroju umykać zaczynają ważne pierwiastki alkalizujące. Stąd też ważne jest, by spożywać także duże ilości pokarmów w nie zasobnych, o których mówi się, że „odkwaszają organizm”.
Najsilniej w tej materii działają:
owoce,
warzywa,
zioła.
Istnieje też pewna ilość produktów neutralnych lub też prawie neutralnych. Być może niektórych czytelników zaciekawi, że zbożem, które nie działa kwasotwórczo, jest proso i otrzymywana z niego kasza jaglana, a neutralnym produktem mlecznym – mleko, a także otrzymywany z niego kefir i jogurt naturalny (choć niektóre dane wskazują na lekki potencjał kwasotwórczy tych produktów).
Podsumowanie
Przedstawione powyżej dane opisują mechanizmy regulujące funkcjonowanie gospodarki kwasowo-zasadowej oraz różnicują produkty żywnościowe na kwasotwórcze i zasadotwórcze. Nie odpowiadają jednak w sposób precyzyjny i jednoznaczny na pytanie, jak w praktyce dokładnie wpływać będzie źle zbilansowana dieta na „kwasowość ustrojową”. Otóż odpowiedzieć należy wyraźnie, że za pomocą diety nie jesteśmy w stanie doprowadzić w przypadku zdrowego organizmu do klasycznej kwasicy metabolicznej rozumianej jako stan kliniczny. Ten skutek można wywołać jedynie w przypadku chorób takich jak cukrzyca i finalnie prowadzi to do zagrożenia życia. W innych wypadkach spożywanie dużej ilości kwasotwórczych pokarmów przy niskiej podaży produktów zasadotwórczych do takiego stanu nie doprowadzi. W zamian mogą pojawić się negatywne skutki związane z nasiloną utratą ważnych pierwiastków takich jak wapń, magnez, potas. Dodatkowo rozwinąć się może także stan zwany „kwasicą utajoną”, który jest czymś zupełnie innym niż klasyczna kwasica metaboliczna i który opiszę kompleksowo w osobnym artykule.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
