Pierwsza część artykułu: Dieta w niedoczynności tarczycy – część I
Zasady bilansowania diety
Planując dietę zawsze należy mieć na uwadze, iż zbyt niska podaż energii nie sprzyja usprawnianiu pracy tarczycy i dodatkowo obniża tempo przemiany materii. Tak więc zbyt duże restrykcyjne kalorycznie diety mogę szybko pogłębiać istniejące problemy. Co prawda w przypadku niedoczynności tarczycy kluczowe znaczenie ma leczenie farmakologiczne, nie należy jednak bagatelizować czynników żywieniowych, do który bez wątpienia należy całkowite dzienne spożycie energii.
Oprócz ilości dostarczanej energii ważne jest też to, z jakich źródeł ona pochodzi. Podstawą diety winny być produkty nisko przetworzone. Zasada ta dotyczy zarówno pokarmów roślinnego jak i zwierzęcego pochodzenia.
Bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej podaży białka, którego podstawowym źródłem winny być:
- świeże mięso w tym wołowina i w miarę możliwości dziczyzna,
- ryby morskie, całe jaja,
- nabiał – np. podpuszczkowe sery miękkie.
Dobrym źródłem tłuszczu są:
- ryby morskie (źródło cennych kwasów omega 3),
- wysokogatunkowa oliwa z oliwek extra virgin,
- olej kokosowy, masło,
- żółtka jaj,
- orzechy (zwłaszcza migdały, orzechy brazylijskie, orzechy nerkowca),
- awokado.
Węglowodany powinny pochodzić z:
- produktów zbożowych (takich jak ryż, kasze gryczana i jaglana, płatki owsiane),
- ziemniaki,
- bataty,
- owoce – zwłaszcza sezonowe.
Wymienione wcześniej, newralgiczne składniki mineralne i witaminy dostarczyć można włączając do diety:
- tłuste ryby morskie (selen, jod, witamina D, cynk),
- orzechy brazylijskie (selen, miedź, witamina E),
- masło (witamina A),
- świeże warzywa i owoce (miedź, prowitamina A, witamina E),
- wołowina (żelazo).
- w razie potrzeby włączyć można także owoce morza i algi morskie (jod).
Produkty przeciwwskazane – goitrogeny
W przypadku niedoczynności tarczycy ważne jest by spożycie niektórych produktów żywnościowych ograniczyć, bądź nawet – by całkowicie usunąć je z diety. Listę zakazanych pokarmów otwierają warzywa zasobne w goitrogeny, czyli inaczej – związki wolotwórcze, które poprzez hamowanie wchłaniania jodu mogą przyczyniać się do zaburzenia pracy tarczycy.
Ich pokarmowym źródłem są:
- kapusta (różne jej odmiany),
- soja (a także preparaty zawierające izoflawony sojowe takie jak genistyna),
- orzeszki ziemne,
- orzeszki piniowe,
- brokuły,
- kalafior,
- rzodkiew,
- rzepak,
- brukiew,
- kalarepa,
- szpinak,
- brzoskwinie,
- truskawki,
- siemię lniane.
Warto wiedzieć, że obróbka termiczna niszczy znaczną część goitrogenów zawartych w żywności. Co więcej niewielkie spożycie goitrogenów nie jest niebezpieczne dla tarczycy o ile jesteśmy w stanie zapewnić odpowiednie spożycie jodu. Tak wiec całkowita rezygnacja z truskawek czy gotowanych brokułów nie jest bezwzględnie konieczna.
Kontrowersyjny gluten
Ostatnio stosunkowo często mówi się i pisze o konieczności wykluczenia glutenu z diety osób borykających się z niedoczynnością tarczycy. W praktyce skuteczność tego zabiegu udało się wstępnie potwierdzić w sytuacji, w której niedoczynność tarczycy ma podłoże autoimmunologiczne (choroba Hashimoto). Białka zawarte w zbożach takich jak pszenica doprowadzać mogą do nadmiernej stymulacji naszego układu odpornościowego, czego efektem jest zjawisko zwane autoagresją, w przebiegu którego celem ataku naszego systemu immunologicznego stają się nasze tkanki i narządy, w tym również – tarczyca. Znamienne jest, że u osób cierpiących na chorobę Hashimoto statystycznie częściej występuje też celiakia. Tak wiec w przypadku niedoczynności tarczycy o podłożu autoimmunologicznym wykluczenie glutenu, a zwłaszcza pszenicy – jest warte rozważenia. Niektórzy specjaliści uważają, iż w przypadku chorób autoimmunologicznych takich jak choroba Hashimoto podobnie jak białka zawarte w zbożach działać mogą na organizm ludzki wybrane związki obecne w produktach mlecznych i zalecają eliminacje ich z diety.
Podsumowanie
W niniejszym artykule poruszone zostały kluczowe kwestie związane z planowaniem diety w przypadku niedoczynności tarczycy. Treść tej publikacji jednak nie wyczerpuje w pełni podjętego tematu, a zawiera jedynie podstawowe informacje. Istnieje przynajmniej kilka innych niż wymienione w tym artykule czynników, które należy wziąć pod uwagę przy komponowaniu diety w przypadku niedoczynności tarczycy, takich jak choćby ustalenie optymalnej podaży jodu dla osób z chorobą Hashimoto (nadmiar jodu może doprowadzić do szybkiego pogorszenia stanu zdrowia) czy też wprowadzenie dodatkowych modyfikacji żywieniowych w przypadku współistnienia schorzeń układu krążenia, które przy zaburzeniach pracy tarczycy są dość częste. Postępowanie żywieniowe w przypadku chorób tarczycy powinno być prowadzone pod kontrolą dietetyka lub lekarza.
