Lody – co w sobie kryją?

Przełomowy pomysł

Zanim przejdę do omówienia składu i wartości odżywczej lodów, chciałbym na chwilę zatrzymać się przy samej idei tego nietuzinkowego deseru. Otóż warto wiedzieć, że na przełomowy pomysł, by stworzyć lody, wpadli już pięć tysięcy lat temu... Chińczycy! Pierwsze wersje tego przysmaku składały się po prostu z iście dietetycznych składników, a mianowicie – z owoców i... śniegu! Do Europy lody przywiózł znany podróżnik Marco Polo. Produkcja przemysłowa ruszyła około dwóch wieków temu, a największy przełom w udoskonalaniu ich receptury dokonał się j w ciągu ostatnich kilku dekad. Jak wyglądają dzisiejsze lody?

Z czego robi się lody?

Tak naprawdę trudno byłoby zliczyć wszystkie składniki, jakich używa się do produkcji lodów. Istnieje wiele wersji surowcowych i smakowych tego przysmaku. Liczyć się należy z tym, iż lody zazwyczaj zawierają jako bazę mleko odtworzone lub sok owocowy, a jako dodatek cukier lub syrop glukozowo-fruktozowy. Pozostałe składniki bywają różne, co sprawia, że odmienna jest też wartość odżywcza poszczególnych lodów.

Poniżej lista wybranych tylko komponentów używanych do ich produkcji:

• cukier,
• syrop glukozowo-fruktozowy,
• woda,
• sok owocowy,
• sól,
• odtworzone mleko otłuszczone,
• białko jaja w proszku,
• kakao,
• mączka chleba świętojańskiego
• karagen (zagęstnik),
• karboksymetyloceluloza (zagęstnik i emulgator),
• guma guar (zagęstnik),
• aromaty,
• tłuszcz roślinny (niekiedy utwardzony),
• wiele innych.

Jak więc widać, lody stanowić mogą mieszankę najrozmaitszych składników. O ile obecność mleka czy cukru nie dziwi, o tyle dodatek utwardzonych tłuszczów roślinnych jest już powodem do niepokoju – takich wersji tego deseru należy unikać. Tłuszcze utwardzone są źródłem szkodliwych izomerów trans, które, zwłaszcza gdy przyjmowane są w pakiecie z cukrem, stanowią duże zagrożenie dla zdrowia i sylwetki. Sól także jest dość „dziwnym” dodatkiem. Niemniej faktem jest, że producenci często starają się poprawić smakowitość swoich wyrobów mieszając ze sobą odpowiednie dawki soli, tłuszczu i cukru. Niestety połączenia tych składników powodują, iż gorzej działają u nas mechanizmy kontroli łaknienia, przez co po prostu jemy więcej…

Wartość odżywcza lodów

Wartość odżywcza lodów uzależniona jest od składu – to oczywisty fakt, ten natomiast jak wspomniałem – może być różny. Dla uszczegółowienia przedstawianych danych przyjmę więc, że interesują nas lody śmietankowe.

Poniższe wartości pozwolę sobie podać w pewnych przedziałach liczbowych, gdyż w praktyce oczywiście mogą być zmienne (podane wartości dotyczą 100 g produktu):

• wartość energetyczna: 150-260 kcal,
• białko: 3-5 g,
• węglowodany: 18-26 g (głównie sacharoza i laktoza, nieraz śladowe ilości skrobi i błonnika),
• tłuszcz: 7-6 g (nasycone około 40 - 60%),
• witamina A: 60-100 µg,
• witamina E: 0,1-0,15 mg,
• witamina D: 0,07-0,12 µg,
• kwas foliowy: 0,3-0,8 µg,
• witamina B1: 0,03-0,06 mg,
• witamina B2: 0,1-0,2 mg,
• witamina B6: 0,04-0,06 mg,
• witamina B12: 0,3-0,6 µg,
• niacyna: 0,10-0,13 mg.
• sód: 50-300 mg,
• potas: 100-200 mg,
• wapń: 100-150 mg,
• fosfor: 70-100 mg,
• cynk: 0,3-0,4 mg.

Podsumowanie

Jak widać, chociaż lody zawierają sporo witamin i składników mineralnych, to większość – w nieznaczących dla naszego zapotrzebowania dawkach. Można je uznać jedynie za w miarę dobre źródło wapnia, fosforu, witaminy B2 i witaminy B12, tych składników dostarczają bowiem w ilościach wynoszących 10-20% rekomendowanego dziennego spożycia. Niemniej faktem jest, że i kaloryczność lodów (na tle np. opisywanych niedawno snickersów i marsów) jest stosunkowo niska. Jeden lód śmietankowy waży zazwyczaj 50-70 g, przy zakupie mocno odchudzonej i zarazem dobrze „napowietrzonej” wersji, (producenci ostatnio mocno dbają o to, by lody były duże objętościowo, a zarazem – lekkie), możemy więc zjeść 100 - 150 ml lodów (50-70 g), dostarczając w ten sposób 70-100 kcal, czyli bardzo niewiele. Z drugiej strony, jeśli szukamy „prawdziwych lodów” to liczyć się należy z wyższą wartością energetyczną. Warto wiedzieć, iż w sklepach oprócz niezliczonej ilości lodów, których receptura składa się z kilkunastu pozycji są też takie, które otrzymane zostały jedynie z udziałem mleka, jajek, śmietany i cukru oraz naturalnej wanilii. Tego typu lody są niezwykle smaczne, ale też – wysokokaloryczne.