Ashwagandha to w medycynie ajurwedyjskiej jedno z najważniejszych ziół. Najcenniejszy z krzewu ashwagandhy jest jej korzeń, który już od przeszło 3000 lat stosowany jest w starohinduskiej medycynie tradycyjnej-ajurwedzie. Uznawany jest za naturalny „stabilizator” naszego nastroju.
Czym jest ashwagandha?
Ashwagandha, inaczej witania ospała (Withania somnifera (L.) Dunal), określana również mianem indyjskiego żeń-szenia. W języku angielskim Withania somnifera nosi nazwę Winther Cherry. W języku polskim używa się nazwy witania, witania ospała lub koński korzeń. ashwagandha rośnie w Indiach, Bangladeszu, Nepalu, Pakistanie i Sri Lance. Krzew osiąga wysokość około 150 cm, ma żółte kwiaty i czerwone jagody, a najlepsze właściwości lecznicze posiada korzeń tej rośliny oraz jej owoce. Korzeń ashwagandhy zawiera fitosterole, alkaloidy, kumaryny, fenolokwasy.
W Indiach i poza jej granicami wciąż jest jednym z najbardziej docenianych ziół i numerem jeden we współczesnej fitoterapii. Lekarze Ajurwedy określają witanię ospałą jako stabilizator nastroju, a wielu naukowców porównuje ją do chińskiego żeń-szenia. Najnowsze badania określają ashwagandhę jako roślinę o właściwościach adaptogennych, dzięki zawartości substancji o działaniu farmakologicznym.
Adaptogeny... czyli co?
Mianem adaptogenu określa się preparaty ziołowe wspomagające odporność organizmu na stres, stosowane w okresach traumatycznych przeżyć, w stanach wyczerpania czy też niepokoju. Świetnie sprawdzają się jako profilaktyczne środki wspomagające organizm. Warto stosować je w okresie okołooperacyjnym, w czasie kontuzji, stresu w pracy, egzaminów, wysiłku psychicznego, intelektualnego, fizycznego.
Co znajdziemy w ashwagandzie?
Naukowcy określili występujące związki w ashwagandzie jako witanolidy. Są to substancje aktywne farmakologicznie o strukturze związku nazywanego witaferyna A, który z kolei ma charakter laktonu. Udowodniono, że witanolidy zawarte w zielu Ashwagandhy posiadają właściwości przeciwbakteryjne i antynowotworowe. W korzeniu substancjami adaptogennymi są związki z grupy glikowitanolidów – witanozydy i sitoindozydy. Działają silnie antyoksydacyjnie i odtruwająco. Dzięki glikowitanolidom Witania zawdzięcza m.in. działania przeciwstresowe i antydepresyjne.
Korzenie Witani zawierają również alkaloidy (głównie nikotynowe), fitosterole (beta-sitosterol), kumaryny, fenolokwasy (kwas chlorogenowy, przede wszystkim w zielu). Dzięki dużej zawartości żelaza ashwagandha znacznie wpływa na wzrost hemoglobiny oraz erytrocytów.
Zastosowanie – co możemy zyskać?
Tak bogaty skład korzenia powoduje, że jego właściwości mają bardzo duże zastosowanie w Ajurwedzie. Ashwagandha spowalnia procesy starzenia się, neutralizuje stres, wzmacnia funkcjonowanie wątroby i nerek, poprawia pamięć. Są to znakomite zioła na koncentrację, sen, uspokojenie. Reguluje także układ hormonalny, poprawia sprawność seksualną i hamuje siwienie włosów. Ponadto, zwiększa wydolność fizyczną, koordynację psychomotoryczną i zmniejsza czas reakcji - z tego powodu chętnie stosowana jest przez sportowców.
Relaks
Ashwagandha znana jest przede wszystkim z właściwości uspakajających i wyciszających. Działa jako środek antystresowy, zwiększając tolerancję w sytuacjach napięcia nerwowego. Udowodniono to w badaniach naukowych.
Przykładowo w tym badaniu:
Zebrano 64 osoby, które miały w swojej przeszłości do czynienia z chronicznym stresem. Podzielono je na dwie grupy. Jedna placebo, druga suplementowała ashwagandhę przez okres 60 dni. Wykazano, że w grupie przyjmującej ashwagandhę poziom kortyzolu znacząco się obniżył. Jednocześnie nie odnotowano żadnych znaczących skutków ubocznych.
Układ odpornościowy
Witania ospała może być stosowana w leczeniu chorób autoimmunologicznych. Stymuluje układ odpornościowy, dzięki jednoczesnemu działaniu immunowzmacniającemu i immunosupresyjnemu.
Poprawa wydolności i formy fizycznej
W badaniach naukowych potwierdzono również, iż witania ospała wpływa na poprawę wydolności fizycznej. Z tego względu polecana jest sportowcom.
Wykazano to między innymi w ośmiotygodniowym badaniu przeprowadzonym na indyjskich sportowcach:
Celem badania było sprawdzenie wpływu ashwagandhy na zdolności wytrzymałościowe, czyli wydolność tlenową elitarnych indyjskich kolarzy. Na sportowcach przeprowadzono test na początku i na końcu trwania eksperymentu. Sprawdzono między innymi ich VO2max oraz wskaźnik wymiany oddechowej RER. Grupa eksperymentalna otrzymała 500 mg korzenia ashwagandhy dwa razy dziennie przez osiem tygodni. Odnotowano znaczącą poprawę w grupie doświadczalnej, podczas gdy w grupie placebo nie odnotowano zmian w stosunku do parametrów wyjściowych.
Układ krążenia
Witania ospała wzmacnia również układ krążenia, pomaga zwalczać anemię, ułatwia przepływ substancji odżywczych do wnętrza komórek. Ashwagandha znacząco poprawia parametry krwi. Naukowo udowodniono, że „indyjski żeń-szeń” chroni serce, przeciwdziała nadciśnieniu i chorobie wieńcowej.
Układ hormonalny i libido
Ashwagandha reguluje pracę hormonów. Pobudza czynności tarczycy, ponadto reguluje zaburzenia cyklu miesiączkowego, pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu rozrodczego, zwiększa libido i poprawia sprawność seksualną u mężczyzn.
Ashwagandha dostępna jest na rynku zarówno w formie sproszkowanej, jak i wyciągu w postaci kapsułek. Proszek z korzenia ashwagandhy najlepiej dodać do soku lub wody dokładnie wymieszać i wypić. Można również dodać go do koktajlu, jogurtu czy musli. Wygodniejszą formą są oczywiście wysokoskoncentrowane ekstrakty w formie kapsułek lub tabletek. Dla osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego ashwagandhę należy brać przez co najmniej kilka tygodni. Niewątpliwą zaletą naturalnych specyfików jest stopniowa, lecz długotrwała poprawa stanu zdrowia.
