Dożyć wieku 100 lat jest nie lada osiągnięciem. Jednak liczba stulatków rośnie i nadal będzie się powiększać. Szacuje się, że na całym świecie do roku 2050 będzie 3,7 miliona stulatków. Jak wyjaśnić przewidywany wzrost liczby mężczyzn i kobiet, którzy żyli 100 lat lub dłużej? Postęp medyczny?
Czy ludzie, którzy tak długo żyją mają lepsze geny? Bez wątpienia genetyka odgrywa rolę w długowieczności, ale nie możemy lekceważyć stylu życia. Zdrowy tryb życia pomaga zapobiegać problemom zdrowotnym takim, jak cukrzyca i nadciśnienie, które często prowadzą do przedwczesnej śmierci. Pojawia się pytanie, jaka jest granica długości życia dla ludzi? Czy jest jakiś limit?
Długowieczność: co ogranicza długość życia?
Eksperci uważają, że ludzie mają pewien limit długości życia, powyżej którego nie pomogą nawet najlepsze środki zdrowotne i strategie prewencyjne. W rzeczywistości w jednym badaniu stwierdzono, że ludzka długość życia wynosi około 115 lat. Jak jednak wytłumaczyć fakt, że dwoje najstarszych istot ludzkich osiągnęło zadziwiający wiek 122 lat?
Nie wszyscy naukowcy zgadzają się z tym stwierdzeniem. Uważają, że prawdopodobnie osiągnęliśmy maksymalny okres życia i jest to około 115 lat. Jednak długość życia stale rosła od XIX wieku, kiedy średnia długość życia kobiet wynosiła tylko 42 lata, a mężczyzn 40 lat. Obecnie średnia długość życia w w Polsce zbliża się do 80 lat, prawie dwukrotnie dłużej, niż w XIX wieku. Tak więc zrobiliśmy duży postęp, ale gdzie jest granica? Jak długo jeszcze możemy kontynuować przedłużanie życia ludzkiego?
Naukowcy zdołali znacznie wydłużyć życie owadów (muszki owocówki). W rzeczywistości zmieniając kilka genów, wydłużyli oczekiwaną długość życia owadów w przeliczeniu na ludzki odpowiednik o 500 lat! Jednak ludzie są bardziej złożeni, posiadają więcej genów, niż owady. Jednym ze sposobów, w jaki naukowcy przedłużyli życie owadów, jest sztuczne wydłużenie długości telomerów - końcówek chromosomów, które chronią chromosom przed rozerwaniem podczas dzielenia. Dłuższe telomery wiążą się z długowiecznością u wszystkich gatunków.
Długowieczność: rola stylu życia
Naukowcy próbowali innych interwencji, aby przedłużyć czas życia. Jednym ze sposobów jest ograniczenie liczby kalorii. U wielu niższych gatunków zabieg ten wydłuża życie. Nie jest jednak już tak skuteczny u wyższych gatunków np. u małp. Jednak jedno z nowszych badań wykazało, że ograniczenie kalorii przynosi korzyści również małpom. Na przykład małpa na diecie z deficytem kalorycznym na poziomie 30% w wieku 16 lat ma obecnie 43 lata, co jest rekordem dla tego gatunku.
Długowieczność: czynniki genetyczne
Nic dziwnego, że badania nad długowiecznością dotyczyły również roli poszczególnych genów w procesie starzenia się i długości życia. Jednym z obszarów zainteresowania jest gen o nazwie Sirtuin 1 lub SIRT1. Włączenie tego genu może chronić przed wieloma chorobami dotyczącymi starzenia się takimi, jak: choroba Alzheimera, cukrzyca typu 2, choroby układu krążenia i choroby autoimmunologiczne, poprzez wyciszanie genów odpowiedzialnych za stan zapalny i insulinooporność. Co ciekawe, jedną z rzeczy, która włącza SIRT1 jest ograniczenie kalorii.
Ostatnio badania pokazują, że związek zwany NAD (dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy) aktywuje SIRT1. NAD to koenzym zaangażowany w metabolizm energetyczny. Czy można spowolnić starzenie się przy użyciu NAD? Potrzebne są dalsze badania.
Długowieczność: Czy mamy zegar metaboliczny?
Inne teorie sugerują, że w komórkach znajduje się zegar metaboliczny kontrolujący starzenie. Niektórzy z nas mają genetyczny zegar metaboliczny, który ma działać dłużej, ale czynniki związane z trybem życia takie, jak: przejadanie się, spożywanie niewłaściwych pokarmów, stres i brak wystarczającej ilości ćwiczeń, mogą zmienić aktywność metabolicznego zegara i prowadzić do szybszego starzenia się i wcześniejszej śmierci. Natomiast uprawianie aktywności fizycznej, dokonywanie właściwych wyborów żywieniowych, nie objadanie się, zachowuje funkcję tego wewnętrznego zegara.
Ponadto wewnątrz każdej z naszych komórek znajdują się maleńkie organelle zwane mitochondriami. To te struktury komórkowe, które nieustannie pracują tworząc energię komórki. Mitochondria są wyjątkowe, ponieważ mają swój własny materiał genetyczny. Niestety to DNA jest łatwo uszkadzane przez wolne rodniki, a mitochondria mają ograniczoną zdolność do naprawiania tych uszkodzeń. Jedna z teorii głosi, że mitochondria z biegiem czasu ulegają uszkodzeniu i umierają. Zmniejsza to wytwarzanie energii i przyczynia się do insulinooporności i stanów zapalnych wyzwalając starzenie się i choroby związane z wiekiem.
Długowieczność: najważniejsze jest zdrowie
Tak więc teraz znacie niektóre z powodów, dla których możemy się zestarzeć i że nadal nie znamy górnej granicy ludzkiej długowieczności. Niezależnie od tego, czy istnieje limit czasu życia człowieka, od samego początku samo starzenie się jest nieuniknione, chociaż możemy spowolnić ten proces poprzez unikanie toksyn takich, jak: palenie papierosów, stosowanie odżywczej diety i regularną aktywność fizyczną. Ćwiczenia aerobowe mają moc zwiększania liczby mitochondriów w komórkach, a także aktywacji genów, które pomagają zwalczać stres oksydacyjny. Badanie wykazało nawet, że ćwiczenia wydłużyły telomery w tkance serca myszy. Dłuższe telomery wiążą się z długowiecznością.
Podsumowując
Najważniejsze jest to, jak zdrowy tryb życia i ćwiczenia fizyczne mogą wpływać na zwiększenie długości życia, liczbę lat przeżytych w zdrowiu i wolnych od chorób.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
