Czy kawa szkodzi na nerki?

Kawa a choroby nerek

W jednym z badań osoby pijące jedną filiżankę kawy dziennie lub więcej były narażone na 29% mniejsze ryzyko pojawienia się przewlekłej choroby nerek. Jednak jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach.

Kawa zawiera wiele substancji farmakologicznych. Tego rodzaju związki mają dawkę progową (przy której zaczynają działać) i pułapową (przekroczenie, której nie daje już dalszych efektów).

Są też dawki bezpieczne i te stanowiące zagrożenie dla zdrowia. Teoretycznie ludzie są w stanie przedawkować nawet wodę, odnotowano śmierci osób w podeszłym wieku i licznych rekrutów wojskowych w USA. Dlatego nie powinno dziwić, iż kawa jest bezpieczna, o ile używa się jej rozsądnie, a nie nadużywa.

Do rozważenia pozostaje jeszcze jedna kwestia. Okazuje się, że funkcjonowanie nerek pogarsza się z wiekiem, a na dodatek wiele osób charakteryzuje zwolniony metabolizm substancji farmakologicznych.

Osoby wolno metabolizujące kofeinę a związane z tym powikłania

Naukowcy odkryli, że ludzie inaczej metabolizują leki, najrozmaitsze substancje niestosowane do leczenia w oficjalnym nurcie medycyny czy nawet kofeinę. Okazuje się, że posiadanie określonego genotypu, związanego z CYP1A2 (enzym odpowiadający za metabolizm kofeiny zawartej np. w kawie) może wpływać na rozwój nadciśnienia i chorób nerek.

Naukowcy obserwowali przez 7,5 roku 1180 osób z nadciśnieniem. Okazało się, że osoby z genetycznym wariantem CYP1A2, które wolno metabolizowały kofeinę, były 2,7 razy bardziej narażone na rozwój albuminurii, 2,5 razy bardziej prawdopodobne było u nich rozwinięcie hiperfiltracji (nadmiernie wysokiego przesączania nerkowego) i były narażone na 2,8 razy większe prawdopodobieństwo rozwoju nadciśnienia przy dużym spożyciu kawy. Nie zaobserwowano związku między spożyciem kawy a albuminurią, hiperfiltracją lub nadciśnieniem u osób szybko metabolizujących kofeinę.

Co to jest albuminuria?

Jest to wydalanie albumin z moczem. Norma to mniej niż 150 mg białka na dobę (mniej niż 0,15 g na dobę). Jak podaje Tomasz Stompór z Katedry i Kliniki Nefrologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, przeciętny człowiek wydala z moczem ok. 80 mg białka na dobę, z tego 50% to białka osocza (przesączane w nerkach), a pozostałe 50% pochodzi z innych struktur nerki oraz z dróg moczowych. Normalnie albuminy jest tylko od 2 do 25 mg na dobę.

Jakie znaczenie ma wydalanie albumin z moczem?

Kolosalne! Zwiększone wydalanie albumin z moczem jest nie tylko pośrednim, użytecznym markerem zaburzeń funkcji nerek, lecz także zmian strukturalnych w układzie krążenia, takich jak: przerost lewej komory serca (często spotykany u zawodników sportów siłowych oraz dyscyplin wytrzymałościowych), retinopatia (patologiczne zmiany w obrębie siatkówki), zwiększenie grubości kompleksu błon wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej. Specjaliści coraz częściej sugerują, iż wydalanie albumin z moczem jest markerem zmiany w układzie sercowo-naczyniowym, zwiastuje choroby krążenia.

Co to jest hiperfiltracja?

Jest to proces związany z postępem przewlekłej choroby nerek, z cukrzycą itd. Po zniszczeniu 50% komórek nerek pozostałe przejmują obciążenie. Zwiększa się przepływ przez nerki i rośnie filtracja kłębuszkowa pojedynczego nefronu. Ciśnienie w kłębuszku wzrasta, dochodzi do hiperfiltracji, wtedy pojawia się przepuszczalność błony podstawnej, a do moczu przedostają się patologiczne ilości białka (w tym albumin). Jest to proces patologiczny.

Podsumowanie

U większości ludzi picie kawy nie ma znaczenia dla występowania schorzeń nerek, wydaje się nawet, że picie kawy chroni przed pojawieniem się przewlekłej choroby nerek.

Inaczej jest u osób wolno metabolizujących kofeinę, które genetycznie stanowią około połowy populacji. Jednak musiałyby wypijać co najmniej 3 filiżanki kawy dziennie. Niemniej warto pamiętać, iż bez wątpienia większe zniszczenia nerek spowodują nadużywane przez kulturystów diuretyki, sterydy anaboliczno-androgenne (nadciśnienie niszczy nerki i serce), hormon wzrostu (przerost narządów) oraz niezwykle często stosowanie niesteroidowe leki przeciwzapalne.