O zakwaszeniu wywołanym przez dietę mówi i pisze się wiele, natomiast mało kto wie na czym ów problem może polegać, jak manifestuje swą obecność i kogo tak naprawdę dotyczy. Zagadnienie jest ciekawe o tyle, że z jednej strony podważa się możliwość istnienia czegoś takiego jak „zakwaszenie dietą”, a z drugiej natomiast „straszy się” tym stanem przy byle okazji i przedstawia jako przyczynę rozmaitych chorób, co oczywiście nie ma rzetelnego uzasadnienia.
Kwasica niejedno ma imię
Kwasica metaboliczna w ujęciu klinicznym to problem, który może zagrażać życiu. Na tej podstawie łatwo się domyślić, iż mało prawdopodobne jest, by doprowadzić się do takiego stanu poprzez spożywanie zbyt dużej ilości produktów kwasotwórczych. Myli się ten, kto wierzy, że poprzez zjedzenie dużej ilości białka i ograniczenie spożycia warzyw można zmienić pH krwi na kwaśne.
Nic z tych rzeczy się nie dzieje, bo organizm posiada kilka mechanizmów pozwalających mu zachować równowagę kwasowo-zasadową, o czym więcej pisałem w osobnym artykule, do którego link znajduje się poniżej: Wpływ diety na równowagę kwasowo-zasadową
Nie mniej jednak nie oznacza to, że problem wpływu czynników żywieniowych na równowagę kwasowo-zasadową nie istnieje. Z łatwością znaleźć można dane naukowe, które wskazują, że oprócz klasycznych zaburzeń klinicznych takich jak kwasica oddechowa, metaboliczna lub mieszana – istnieje także tzw. kwasica utajona zwana też przewlekłą, łagodną kwasicą metaboliczną. W jej przypadku pH utrzymywane jest w dolnych granicach normy zarówno w środowisku wewnątrz jak i zewnątrzkomórkowych, jednak systemy buforowe są wyraźnie nadwyrężone, albo wręcz - niewydolne. Stan ten można przyrównać do sytuacji, w której organizm „ostatkiem sił” zachowuje równowagę kwasowo-zasadową, przy czym poziom pH utrzymuje się w zakresach nieoptymalnych dla prawidłowej pracy wielu enzymów, a co za tym idzie znaczna część przemian przez nie katalizowanych zachodzi w sposób w sposób niewydajny, niekiedy – nieprawidłowy.
Kwasica utajona a dieta
Przewlekła, łagodna kwasica metaboliczna może rozwinąć się w przypadku nieprawidłowo zbilansowanej diety, która nadmiernie obfituje w produkty o potencjale kwasotwórczym i zarazem uboga jest w pokarmy alkalizujące. Kwasicy utajonej towarzyszy nadmierna utrata potasu, wapnia i magnezu z ustroju.
Może ona prowadzić do konsekwencji takich jak:
nasilony katabolizm białek,
wzrost ryzyka rozwoju osteoporozy,
zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego ze zmniejszeniem kurczliwości serca włącznie.
Stan ten nie jest groźny w ujęciu doraźnym, ale gdy utrzymuje się latami to może doprowadzać do rozwoju rozmaitych chorób. Niestety problem ten bywa albo całkowicie bagatelizowany, albo też podejmowany jako sensacja w sposób, który wypacza jego istotę i przypisuje znaczenie, którego de facto nie posiada.
Sciencie czy może tylko BroScience?
W kwestii problemu kwasicy utajonej często formułowane są zarzuty, że jest to wymysł szarlatanów parających się urynoterapią i innymi podejrzanymi praktykami. Cóż, fakty są zgoła inne. Zagadnienie dotyczące wpływu diety na równowagę kwasowo-zasadową podejmowane było już przez naukowców w latach 60. i 70. minionego wieku. Dopiero jednak ostatnie dwie dekady przyniosły szereg ciekawych i niekiedy wręcz zaskakujących wniosków. Intrygujących danych w tej materii dostarczają prace dr Frassetto, takie jak choćby ta:
Wspomniany powyżej badacz sugeruje m.in., iż postępujące zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej indykowane dietą mogą przyczyniać się do licznych nieprawidłowości w obrębie funkcjonowania ludzkiego organizmu i powołuje się tutaj na dość przekonujące argumenty. Co istotne, naukowiec ten w swoich wnioskach nie jest odosobniony. Wtórują mu eksperci tacy jak dr Robey, który napisał bardzo interesującą rozprawę traktującą o wpływie diety na równowagę kwasowo-zasadową i wpływ zaburzeń owej równowagi na ryzyko rozwoju nowotworów (dość ciekawie jednak opisane jest, jak nadmiar jonów wodorowych gromadzi się w macierzy mitochondrialnej nie wywołując wzrostu produkcji ATP, co związane jest właśnie przez zmiany w pH modulujące aktywność ważnych enzymów):
Wpływ kwasotwórczej diety na ryzyko wystąpienia osteoporozy także doczekał się badań i to również takich, które proponują pewne wyjaśnienie obserwowanych zależności. Mowa choćby o pracach takich jak ta:
Objawy kwasicy utajonej niestety nie są charakterystyczne dla jednej przyczyny, tak więc na ich podstawie raczej trudno byłoby ją zdiagnozować. Problem ten jest dość poważny, gdyż stanowi argument na rzecz podważania istnienia czegoś takiego jak kwasica utajona, która nazywana bywa po prostu „stanem fizjologicznym”, niedającym się obiektywnie rozpoznać i leczyć.
Niemniej istnieją dane, które pokazują, że kwasica utajona może dawać pewne symptomy, a do najczęstszych należą:
przewlekłe zmęczenie, które nie mija nawet po dłuższym wypoczynku,
obniżenie wydolności organizmu,
spadek funkcji poznawczych, w tym przede wszystkim problemy z koncentracją,
zmniejszenie odporności immunologicznej,
obniżenie odporności na stres.
Kto jest w grupie ryzyka?
Kwasicą utajoną zagrożone są przede wszystkim jednostki odżywiające się nieprawidłowo.
Zwyczajami żywieniowymi, które w sposób szczególny sprzyjają rozwojowi wspomnianej nieprawidłowości są:
ekstremalnie wysokie spożycie produktów zwierzęcych,
ekstremalnie spożycie produktów zbożowych,
spożywanie żywności zasobnej w nieorganiczne fosforany (wędliny, dania gotowe, napoje typu cola),
spożywanie żywności zasobnej w sól kuchenną i nadużywanie soli jako przyprawy
bardzo niskie spożycie owoców i warzyw,
bardzo niskie spożycie płynów takich jak wody mineralne i napary ziołowe.
Profilaktyka
Podstawowym elementem profilaktyki przewlekłej, łagodnej kwasicy metabolicznej jest odpowiedni sposób odżywiania. Nie chodzi tutaj jednak o jakiś szczególny sposób komponowania posiłków, a raczej o zwracanie uwagi na dobór jakościowy produktów. Korzystniej jest by nie przesadzać z udziałem wspomnianych wcześniej, kwasotwórczych pokarmów w menu i jednocześnie – zbyt niską podażą produktów zasadotwórczych. Przydatny w ocenie kwasotwórczych lub zasadotwórczych właściwości artykułów żywnościowych może być wskaźnik potencjalnego obciążenia nerek kwasem, czyli tzw. PRAL (z ang.: Potential Renal Acid Load ).
Listę produktów kwasotwórczych i zasadotwórczych znaleźć można w specjalnych tabelach, takich jak ta:
Kwasica utajona zwana też przewlekłą, łagodną kwasicą metaboliczną to stan, w którym organizm funkcjonuje na „zbyt wysokich obrotach”, co może negatywnie odbijać się na kondycji zdrowotnej. Nieprawidłowość ta nie jest klasyczną kwasicą metaboliczną, w której zmienia się pH krwi lecz wiąże się z nasilonym wydalaniem ustroju pierwiastków zasadotwórczych, a niekiedy również delikatnymi zmianami w pH płynów w przestrzeniach wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych, prowadzących do upośledzenia działania niektórych enzymów.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
