Jakie są rodzaje oleju słonecznikowego?
Dostępne są cztery rodzaje oleju słonecznikowego, z których wszystkie są wytwarzane z nasion słonecznika hodowanych w celu uzyskania różnych kompozycji kwasów tłuszczowych.
Należą do nich:
- olej wysokolinolowy — zawiera 68% kwasu linolowego,
- olej średniooleinowy — zawiera 65% kwasu oleinowego,
- olej wysokooleinowy — zawiera 82% kwasu oleinowego,
- olej wysokostearynowy/wysokooleinowy — zawiera 72% kwasu oleinowego, 18% kwasu stearynowego.
Jak sugerują nazwy, niektóre z olejów mają wyższą zawartość kwasu linolowego a inne oleinowego. Kwas linolowy to wielonienasycony kwas tłuszczowy omega-6, natomiast kwas oleinowy to jednonienasycony kwas tłuszczowy omega-9. Oba są źródłem energii dla naszego organizmu, jednak różnie reagują na ciepło podczas gotowania i mogą mieć różny wpływ na Twój organizm.
Z pewnością ciekawostką jest olej wysokostearynowy/wysokooleinowy, który zawiera kwas stearynowy — nasycony kwas tłuszczowy, który ma postać stałą w temperaturze pokojowej. Ma on inne zastosowanie kulinarne i jako jedyny nie jest przeznaczony do gotowania w domu. Używa się go do żywności pakowanej, lodów, czekolady i smażenia przemysłowego.
Jakie są wartości odżywcze olejów słonecznikowych?
Wszystkie oleje słonecznikowe mają 100% zawartości tłuszczu, nie zawierają białka, węglowodanów, cholesterolu ani sodu. Mają za to witaminę E, która jest rozpuszczalna w tłuszczach i chronik komórki przed uszkodzeniami związanymi z wiekiem.
O ile kaloryczność, tłuszcz całkowity oraz nasycony są we wszystkich olejach takie same, tak ilość kwasów jednonienasyconych oraz wielonienasyconych się różnią.
Najwięcej kwasów jednonienasyconych znajduje się w oleju wysokooleinowym, a najmniej w wysokolinolowym. Odwrotnie natomiast jest w przypadku tłuszczów wielonienasyconych (najwięcej w oleju wysokolinolowym, najmniej w wysokooleinowym).
Jakie są korzyści stosowania oleju słonecznikowego?
Jeśli mówimy o jakichkolwiek korzyściach wynikających ze spożywania tego oleju, to związane są one z odmianami wysokooleinowymi, szczególnie tymi, które zawierają 80% lub więcej kwasu oleinowego. Do korzyści można zaliczyć potencjalny wpływ na obniżenie wysokiego poziomu cholesterolu, a co za tym idzie, zmniejszenie ryzyka chorób serca.
Przeprowadzone zostały różne badania na ten temat i niektóre z nich sugerują, że spożywanie wysokooleinowego oleju słonecznikowego zamiast tłuszczów nasyconych, może pomóc zmniejszyć ryzyko chorób serca poprzez obniżenie poziomu złego cholesterolu LDL i podniesienie poziomu HDL. Mimo wszystko naukowcy twierdzą, że temat ten nie jest jeszcze jednoznaczny i potrzebne są kolejne badania.
Jakie są negatywne skutki spożywania oleju słonecznikowego?
Odmiany oleju, które nie są wysokooleinowe, zawierają więcej kwasu linolowego, znanego również jako omega-6. I choć jest to niezbędny kwas tłuszczowy, który trzeba uwzględnić w swojej diecie, to spożywanie go w zbyt dużej ilości może prowadzić do stanu zapalnego w organizmie i różnych problemów zdrowotnych.
Dlaczego tak się dzieje?
Kwas linolowy jest przekształcany w kwas arachidowy, który może wytwarzać związki zapalne. Nadmierne spożycie omega-6 przy zmniejszonym spożyciu omega-3 może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych.
Inną negatywną właściwością oleju słonecznikowego jest uwalnianie potencjalnie toksycznych związków, jeśli jest poddawany zbyt wysokiej temperaturze (powyżej 180 stopni), np. podczas smażenia w głębokim tłuszczu.
Olej ma, ogólnie rzecz biorąc, dość wysoki punkt dymienia, ale nie zmienia to faktu, że w porównaniu do innych olejów, olej słonecznikowy uwalnia najwięcej aldehydów. Są to toksyczne związki, które mogą uszkadzać DNA i komórki naszego organizmu, a tym samym przyczyniać się do wielu chorób. Im dłużej olej słonecznikowy wystawiony jest na działanie ciepła, tym więcej aldehydów emituje.
Podsumowanie
Uważa się, że olej słonecznikowy o wysokiej zawartości kwasu oleinowego zapewnia pewne korzyści dla zdrowia serca. Wykazano jednak, że w przypadku gdy zbyt długo jest poddawany wysokiej temperaturze, wyzwala toksyczne związki — aldehydy.
Czy olej słonecznikowy jest zdrowy i warto z niego korzystać?
Nie jest to ani najlepszy, ani najgorszy produkt. Można używać oleju słonecznikowego do gotowania w niskich temperaturach, szybkiego podsmażania i jako dodatku do potraw. Nie powinien on jednak stanowić głównego (albo przeważającego) źródła tłuszczu w diecie. Istnieją inne tłuszcze, które mają więcej składników odżywczych, są mniej toksyczne po poddaniu wysokiej temperaturze i mają lepsze proporcje kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 (np. olej rzepakowy, oliwa z oliwek).
