Stres a zdolności poznawcze – jak walczyć z przewlekłym stresem?

Czym skutkuje nadmierny stres u sportowca?

Tego rodzaju stłumienie funkcji układu odpornościowego sprzyja infekcji np. wirusowej. W dużej mierze podobne zjawisko następuje przy treningu fizycznym. Istnieje teoria potreningowego okna, w którym ryzyko infekcji u sportowca jest znacząco podniesione.

Gdyby ktoś stale przesadzał z obciążeniem (treningi CrossFit, metaboliczne, interwałowe, sportów walki), to taki rodzaj treningu powoduje wyniszczenie fizyczne, nie tylko mięśni i układu nerwowego, ale też sprzyja pojawieniu się choroby.  Znaczące podniesienie się stężenia kortyzolu powodują np. długotrwałe konkurencje wytrzymałościowe (bieg na dystansie półmaratonu, maratonu, pływanie, jazda na rowerze, triatlon itd.).

Jednak w badaniach naukowych stwierdzono, iż przy regularnym treningu wytrzymałościowym zwyżka stężenia kortyzolu jest mniejsza niż przed adaptacją, a reakcja ustroju na dobrze znany bodziec jest znacząco osłabiona.

Co jeszcze powoduje przewlekły stres?

Dodatkowe problemy u astmatyków

Stres prowadzi również do uwalniania histaminy, która może wywołać ciężki skurcz oskrzeli u astmatyków.

Cukrzyca i nadwaga

Stres zwiększa ryzyko cukrzycy, zwłaszcza u osób z nadwagą, ponieważ zapotrzebowanie na insulinę.

Problemy trawienne

Stres zmienia również stężenie kwasu w żołądku, co może prowadzić do pojawienia się wrzodów trawiennych, wrzodów stresowych lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Miażdżyca 

Przewlekły stres może również prowadzić do gromadzenia się blaszek miażdżycowych w tętnicach (miażdżyca tętnic), zwłaszcza w połączeniu z dietą wysokotłuszczową, bogatą w cukry o szybkiej kinetyce (glukoza, fruktoza, sacharoza, maltoza, galaktoza itd.) i siedzącym trybem życia.

Choroby psychiczne

Korelacja między stresującymi wydarzeniami życiowymi a chorobami psychicznymi jest silniejsza niż korelacja z chorobami somatycznymi lub fizycznymi. Związek stresu z chorobami psychicznymi jest najsilniejszy w przypadku nerwic, a następnie depresji i schizofrenii.

Choroba Alzheimera

W badaniach oszacowano, że zmniejszenie o 10% do 25% modyfikowalnych czynników ryzyka, w tym czynników behawioralnych, mogłoby zapobiec 1,3 milionom przypadków choroby Alzheimera na całym świecie.

Postrzegany stres definiuje się jako konsekwencję zdarzeń lub narzucenia wymagań, które przekraczają zdolności jednostki. Odczuwany stres może mieć długoterminowe konsekwencje fizjologiczne i psychologiczne i wykazano, że jest modyfikowalnym czynnikiem ryzyka pojawienia się łagodnych zaburzeń poznawczych i choroby Alzheimera

Czy stres ma wpływ na zdolności poznawcze?

Naukowcy wzięli pod lupę ponad 30 tys. osób w wieku 45 lat lub starszych, wybranych z populacji USA. Uczestnicy byli rekrutowani w latach 2003-2007, z coroczną obserwacją. Mierzono odczuwany stres na podstawie ankiet.

Wyniki obserwacji

W ostatecznej analizie uwzględniono prawie 25 tys. osób. Z tego 5589 uczestników (22,9%) zgłosiło podwyższony poziom stresu. Stres był związany z 37% większym ryzykiem pojawienia się zaburzeń poznawczych

Wyniki cytowanego badania sugerują, że istnieje  związek między odczuwanym stresem a zaburzeniami funkcji poznawczych.

Czy można temu jakoś przeciwdziałać?

Tak, naukowcy przeprowadzili przegląd systematyczny i ocenę bazy dowodów klinicznych dotyczących Ashwagandhy, popularnego zioła wysoko cenionego w medycynie ajurwedyjskiej.

Celem było zbadanie potencjalnej roli tejże rośliny w leczeniu dysfunkcji poznawczych. W badaniach klinicznych w większości przypadków zastosowanie ekstraktu z Ashwagandhy poprawiło wydajność podczas rozwiązywania zdań, usprawniło funkcje wykonawcze, miało wpływ na utrzymanie koncentracji i czas reakcji.

Ponadto przy innej okazji naukowcy chcieli ustalić wpływ ekstraktu Ashwagandhy na lęk i stres. W przeglądzie systematycznym i metaanalizie uwzględniono 12 kwalifikujących się badań obejmujących 1002 uczestników w wieku od 25 do 48 lat.

Co pokazała metaanaliza?

• Ashwagandha znacząco zmniejszyła lęk, w porównaniu do podawania placebo.
• Podawanie witanii ospałej wpływało na zmniejszenie stresu, w porównaniu do podawania placebo.
• Dawki do 12 g dziennie korzystnie wpływały na lęk, do zmniejszania stresu wystarczyło stosowanie od 300 mg do 600 mg dziennie (od 0,3 do 0,6 g ekstraktu Ashwagandhy dziennie).

Podsumowanie

W stresującym świecie stosowanie ekstraktu z Ashwagandhy wydaje się jednym ze sposobów radzenia sobie ze stresem, jest to znacznie skuteczniejsze od sięgania po alkohol, który nie rozwiązuje żadnych problemów, ale za to tworzy wiele nowych.