Kwas foliowy zwany także witaminą B9 lub folacyną występuje naturalnie w pożywieniu pod postacią tzw. folianów. Po raz pierwszy ten rozpuszczalny w wodzie związek pozyskano z liściu szpinaku (z łac. folium – liść) w roku 1941, a po pięciu latach udało się go otrzymać w wyniku chemicznej syntezy. Dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy w przypadku osób dorosłych waha się w przedziale 150 -200 µg, przy czym w okresie ciąży i po jej zakończeniu jest wyraźnie zwiększone. Zwłaszcza kobiety z ciążą mnogą mogą potrzebować znacznie więcej tej (ponad 1000 µg na dobę). Kobiety karmiące również muszą pamiętać o zwiększeniu podaży kwasu foliowego, a kobiety starające się o dziecko powinny zbadać poziom tego związku w surowicy (wartość prawidłowa to 3-11 ng/ml) i w razie potrzeby już zawczasu rozpocząć suplementację.
Oczywiście w celu zaspokojenia potrzeb organizmu nie należy bazować jedynie na suplementach, podstawą powinna być zrównoważona i urozmaicona dieta. Warto pamiętać, że znacznych ilości kwasu foliowego dostarczają pokarmy pochodzenia roślinnego, zwłaszcza nieprzetworzone termicznie. Szczególnie zasobne w ten związek są: zielone warzywa liściaste (np. szpinak), brokuły, kalafior, szparagi, fasola, wybrane cytrusy (pomarańcze), banany czy orzechy. Kwas foliowy zawierają także drożdże oraz pokarmy pochodzenia zwierzęcego, takie jak wątroba (nawet 600µg w 100g surowego produktu) czy jajka. Warto jednak pamiętać, że kwas foliowy źle znosi obróbkę termiczną i w potrawach gotowanych, pieczonych czy smażonych jest go stosunkowo mniej niż w surowych.
Niedobory folacyny występują zazwyczaj u kobiet nieprawidłowo się odżywiających oraz odchudzających się i intensywnie trenujących. Również palenie papierosów, regularne spożywanie alkoholu, a nawet zbyt częste korzystanie z solarium może doprowadzić do zmniejszenia poziomu tej w ustroju / zwiększenia zapotrzebowania. W niektórych przypadkach notuje się także upośledzenie wchłaniania folianów, sytuacja taka może mieć miejsce podczas stosowania wybranych farmaceutyków. W przypadku farmakoterapii warto porozmawiać z lekarzem lub farmaceutom na temat jej wpływu na wchłanianie tego związku czy jego wykorzystanie przez organizm. Przykładowo leki antykoncepcyjne mogą upośledzać absorpcję kwasu foliowego, tak więc kobiety starające się o dziecko po zakończeniu stosowania tych środków powinny włączyć suplement zawierający folacynę.
Konsekwencje niedoboru kwasu foliowego zarówno dla przyszłych mam jak i ich potomstwa mogą być tragiczne w skutkach doprowadzając do poważnych wad rozwojowych dziecka oraz chorób takich jak miażdżyca czy nowotwory w przypadku osób dorosłych. Niedostatecznej podaży folianów zazwyczaj nie towarzyszą żadne specyficzne objawy. Część kobiet doświadcza obniżenia nastroju i depresji, mdłości, arytmii czy bólów głowy, jednak trudno te symptomy powiązać z niedoborami kwasu foliowego. Kluczowe znaczenie ma tutaj profilaktyka obejmująca z jednej strony zasobną w naturalne źródła folianów pokarmy, a z drugiej – dodatkową suplementację.
