Od dawna wiemy, że choroby serca są poważnym czynnikiem śmierci na całym świecie. Temat jest badany od lat i postęp wiedzy i technologii medycznej poszedł naprawdę do przodu. Mimo to wciąż wiele osób nie jest świadomych czynników ryzyka ani tego kiedy rozpocząć badania przesiewowe (badania, które robi się wśród osób, które nie mają widocznych objawów, by wykryć wczesne fazy choroby).
Choroby serca — czym są?
Choroby serca to ogólny termin określający różne zaburzenia, które wpływają na serce. Najczęstszym schorzeniem jest choroba niedokrwienna serca, znana również jako choroba sercowo-naczyniowa lub choroba wieńcowa. Występuje ona wtedy, gdy w naczyniach dostarczających krew do serca pojawiają się blaszki miażdżycowe. Ich obecność prowadzi do zwężenia naczyń i upośledzenia przepływu krwi.
Blaszki miażdżycowe składają się z cholesterolu, tłuszczu i innych substancji. Mogą one gromadzić się w tętnicach wraz z wiekiem, ale także z powodu zachodzących w organizmie stanów zapalnych.
Czy choroby serca dotyczą głównie mężczyzn?
Istnieje błędne przekonanie, że choroby serca są problemem, który dotyka głównie mężczyzn. Okazuje się jednak, że częstotliwość występowania chorób u kobiet jest tylko nieznacznie niższa.
Jakie są czynniki ryzyka chorób serca?
Do najpowszechniejszych czynników chorób serca należą:
- wiek,
- genetyka,
- palenie papierosów,
- nadciśnienie,
- wysoki poziom cholesterolu,
- cukrzyca,
- nadwaga i otyłość,
- siedzący tryb życia.
Jakie są objawy chorób serca?
Wiele osób zakłada, że objawy chorób serca są takie same u wszystkich. Niestety nie zawsze tak jest. Jest część objawów „klasycznych”, które zwykle kojarzą nam się z jakimś sercowym problemem, ale mogą być też mniej typowe.
Zacznijmy jednak od klasycznych objawów:
- ból/dyskomfort w klatce piersiowej (uczucie ciężkości, bólu, pieczenia, ściskania),
- duszności,
- ból/dyskomfort w ramionach, plecach, szyi, szczęce,
- uczucie zmęczenia,
- zawroty głowy, omdlenia.
Inne objawy, jakie mogą się pojawić to:
- pocenie się,
- obrzęk stóp i kostek,
- uczucie ciężkości całego ciała,
- ból/dyskomfort w okolicach brzucha,
- niestrawność.
Badania przesiewowe w kierunku chorób serca
Wielu osobom wydaje się, że problemy z sercem pojawiają się w późniejszym wieku. Ponadto mówi się, że u kobiet pojawiają się one znacznie później niż u mężczyzn, a takie podejście może prowadzić do spóźnionej diagnostyki. Najlepiej jest zacząć badania przesiewowe już po 20. roku życia i powtarzać je regularnie do końca życia. Szczególną uwagę na te badania powinny zwrócić osoby, które mają w rodzinie przypadki chorób serca lub wysokie ciśnienie krwi. Są one bardziej predysponowane, a tym samym zagrożone.
Jakie badania się wykonuje?
Poza wywiadem najczęściej jest to badanie ciśnienia krwi, lipidogram, badanie poziomu glukozy i kontrola masy ciała. Nie ma zatem w tym nic nadzwyczajnego, a mimo to bardzo mało osób poświęca czas na regularne badania.
Dlaczego ludzie się nie badają?
Przyczyn może być wiele, ale zazwyczaj są to:
- brak świadomości ryzyka chorób serca,
- błędne przekonanie, że jest się zbyt młodym na choroby serca,
- lekceważenie objawów takich jak duszności, zmęczenie itp., można je też pomylić z czymś innym, np. przepracowaniem,
- ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej taki jak brak możliwości finansowych na prywatne badania lub długie oczekiwania na terminy badań refundowanych.
W jaki sposób obniżyć ryzyko chorób serca?
Żeby nieco zmniejszyć ryzyko chorób serca, warto zadbać o zdrowy styl życia, czyli m.in. o:
- spożywanie zdrowej i zbilansowanej diety,
- regularną aktywność fizyczną,
- utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
- kontrole ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu,
- umiejętne zarządzanie stresem,
- wyeliminowanie papierosów,
- ograniczenie alkoholu,
- regularne wizyty kontrolne u lekarza.
Podsumowanie
W prewencji chorób serca najważniejsza jest edukacja i świadomość ludzi. Zrozumienie pewnych kwestii, takich jak czynniki zwiększające lub zmniejszające ryzyko chorób serca, jest kluczem do dłuższego zdrowia lub rozpoczęcia leczenia chorób we wczesnym stadium.
Nawet jeśli czujesz się zdrowy, wykonaj podstawowe badania raz w roku i zadbaj o zdrowy styl życia. Podjęcie tych niewielkich kroków może mieć pozytywny wpływ na Twoje zdrowie i życie.