Indywidualny plan

Dietetyczny

Indywidualny plan

Treningowy

Indywidualny plan

Dieta + Trening

Opieka dietetyka i trenera Już od

Plan dieta + trening 29,99 zł/mies.

Opieka dietetyka Już od

Plan dietetyczny 26,66 zł/mies.

Opieka trenera Już od

Plan treningowy 23,33 zł/mies.

Plany dieta i trening
{{$parent.show_arts ? 'Artykuły' : 'Baza wiedzy'}}
Sklep

Zbyt niski i zbyt wysoki poziom kortyzolu wpływa na zdrowie i sylwetkę

Zbyt niski i zbyt wysoki poziom kortyzolu wpływa na zdrowie i sylwetkę
Kortyzol jest niezwykle ważnym i pożytecznym hormonem, który został mocno zmitologizowany. Zaczęto się go nawet bać i zwalczać. W rzeczywistości fizjologiczne wahania stężenia kortyzolu np. 4-krotne zwiększenie stężenia po ciężkich interwałach nie mają praktycznego znaczenia, gdyż występują tylko w określonym oknie czasowym po zakończeniu pracy np. od 60 do 120 minut. Problemem staje się chroniczne, a nie chwilowe podniesienie się stężenia kortyzolu.

W ostatnich latach odkryto, iż to właśnie poranna zwyżka stężenia kortyzolu (6:00 – 8:00) odpowiada za insulinooporność w godzinach popołudniowych. Jednak należy pamiętać, że kortyzol odgrywa kluczową rolę rano, a jego wydzielanie jest mechanizmem wykształconym przez tysiące lat. Tu nie ma żadnych przypadków.

Co się dzieje, gdy jest go za dużo?

Pamiętajmy, iż kortyzol może być groźny dla mięśni i powodować odkładanie tkanki tłuszczowej, np. na karku, w pasie i na twarzy. Przy hiperkortyzolemii w zespole Cushinga charakterystyczne jest odkładanie złogów tłuszczu w górnej części ciała, prowadzące do „bawolego tułowia”, twarzy w kształcie księżyca, chudych rąk i nóg (katabolizm; „wypalone mięśnie”), trądzik, nadmierne owłosienie, osłabienie mięśni ramienia i wokół bioder, cienka skóra, bóle brzucha z powodu zmian w jelitach i szerokie, pionowe, fioletowe rozstępy na brzuchu. Niemniej tego rodzaju problemy dotyczą stałego, wysokiego podniesienia się stężenia kortyzolu, co nie występuje u sportowców, nawet u maratończyków.

Co się dzieje, gdy jest go za mało?

Gdy kortyzolu jest za mało, to nawet kilkukrotnie rośnie ryzyko otyłości, nadwagi, zbyt dużego obwodu w pasie (ryzyko raka, cukrzycy, zespołu metabolicznego itd.), podwyższenia stężenia frakcji LDL, niskiego stężenia frakcji HDL (ryzyko sercowo-naczyniowe) oraz taka osoba jest narażona nawet na dwukrotnie większe ryzyko pojawienia się zespołu metabolicznego (który stał się szybko jednym z najpoważniejszych problemów XXI wieku).

Przy braku kortyzolu pojawiają się np. zmiany skórne, brak apetytu, bóle brzucha, osłabienie mięśni (spadek ich kurczliwości), hipoglikemia, inne, liczne zaburzenia metaboliczne. Objawy opisał w 1855 r. Thomas Addison (stąd nazwa choroby Addisona): „Osłabienie, zmęczenie, anoreksja, apetyt na sól i niedociśnienie ortostatyczne (hipotonia ortostatyczna)”.

Czy kortyzol ma wpływ na samopoczucie?

Analiza danych od 12 kobiet i 11 mężczyzn wykazała, że osoby, które dobrze czują się psychicznie, wytwarzają o wiele mniej kortyzolu, w porównaniu do tych z kiepskim samopoczuciem. Nie stwierdzono różnic w zakresie ciśnienia krwi czy stężeń adrenaliny, noradrenaliny. Osoby, które miały dobre samopoczucie, wykazywały mniejsze objawy ogólne, jak i zaburzenia mięśniowo-szkieletowe. Odkrycia naukowców sugerują istnienie związku między pozytywnym funkcjonowaniem psychologicznym a obniżonym uwalnianiem kortyzolu. To nie znaczy, że chwilowe podniesienie się stężenia kortyzolu po wysiłku fizycznym jest niebezpieczne dla zdrowia i ma niszczący wpływ na samopoczucie.

W licznych badaniach potwierdzono korzystne oddziaływanie wysiłku fizycznego, niezależnie czy był to trening aerobowy, siłowy, czy interwałowy. Być może osoby, które mają ustabilizowaną sytuację życiową, mało stresującą pracę i są pewne przyszłości, odczuwają mniejszy stres, dlatego powstaje u nich mniej kortyzolu? Z drugiej strony wiele dobrze płatnych zawodów powoduje ogromne obciążenie emocjonalne, wypalenie i pojawienie się problemów np. z nadużywaniem narkotyków. Prawda leży zapewne pośrodku.

Źródła: Petra Lindfors i in. Is low cortisol release an indicator of positive health? https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/smi.942 Theodore P. Braun “The regulation of muscle mass by endogenous glucocorticoids” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4315033/ Itai Lotan, Liora Fireman, Avi Weizman and Israel Steinem „How Safe Is Acute High Dose Corticosteroid Therapy In Neurological Disorders? (P1.035)” http://n.neurology.org/content/82/10_Supplement/P1.035 Lotan I, Fireman L, Benninger F, Weizman A, Steiner I. Psychiatric side effects of acute high-dose corticosteroid therapy in neurological conditions. Int Clin Psychopharmacol. 2016;31(4):224–231. doi: 10.1097/YIC.0000000000000122. Huscher D, Thiele K, Gromnica-Ihle E, Hein G, Demary W, Dreher R, Zink A, Buttgereit F. Dose-related patterns of glucocorticoid-induced side effects. Ann Rheum Dis. 2009;68(7):1119–1124. doi: 10.1136/ard.2008.092163. Oray M, Abu Samra K, Ebrahimiadib N, Meese H, Foster CS. Long-term side effects of glucocorticoids. Expert Opin Drug Saf. 2016;15(4):457–465. doi: 10.1517/14740338.2016.1140743. Wei L, MacDonald TM, Walker BR. Taking glucocorticoids by prescription is associated with subsequent cardiovascular disease. Ann Intern Med. 2004;141:764–770. doi: 10.7326/0003-4819-141-10-200411160-00007. McDonough AK, Curtis JR, Saag KG. The epidemiology of glucocorticoid-associated adverse events. Curr Opin Rheumatol. 2008;20(2):131–137. doi: 10.1097/BOR.0b013e3282f51031 Anna A. Kasperlik-Załuska „Glikortykosteroidy” https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1313,glikokortykosteroidy Maripuu M1, Wikgren M2, Karling P3, Adolfsson R2, Norrback KF „Relative hypocortisolism is associated with obesity and the metabolic syndrome in recurrent affective disorders.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27367307 Nicola Neary and Lynnette Nieman „Adrenal Insufficiency- etiology, diagnosis and treatment” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2928659/ Szivak TK, Hooper DR, Kupchak BK, Apicella JM, Saenz C, Maresh CM, Denegar CR, Kraemer WJ. “Adrenal Cortical Responses to High Intensity, Short Rest, Resistance Exercise in Men and Women.” J Strength Cond Res. 2012 May 3.

Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.